Μια ασυνήθιστη συμφωνία για το νερό στην Μέση Ανατολή

Μετάφραση - Επιμέλεια : Τζογιάνα Πελιβάνι

Ιερουσαλήμ

Σε μια σπάνια πράξη περιφερειακής συνεργασίας, οι αντιπρόσωποι του Ισραήλ και της Ιορδανίας σε συνεργασία με την Παλαιστινιακή Αρχή υπέγραψαν την Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου μια συμφωνία η οποία, προβλέπει την μεταφορά νερού από την Ερυθρά Θάλασσα στην Νεκρά Θάλασσα μέσω ενός αγωγού που πρόκειται να ωφελήσει και τα τρία συμβαλλόμενα μέλη.

Η συμφωνία σκοπεύει στην επίλυση δύο προβλημάτων: στην σοβαρή έλλειψη καθαρού νερού στην ευρύτερη περιοχή, ιδιαίτερα στην Ιορδανία, και στην γρήγορη μείωση της στάθμης της Ερυθράς Θάλασσας. Ένα νέο σχέδιο αφαλάτωσης πρόκειται να κατασκευαστεί στην Άκαμπα, παραθαλάσσια πόλη της Ιορδανίας, ώστε να μετατρέπει το αλμυρό νερό της Ερυθράς Θάλασσας σε πόσιμο νερό για οικιακή χρήση στο νότιο Ισραήλ και στην νότια Ιορδανία, κάθε μια από τις οποίες θα εφοδιάζεται με 8 έως 13 δισεκατομμύρια γαλόνια νερό το χρόνο.

Η διαδικασία καταλήγει σχεδόν στην ίδια ποσότητα αλατόνερου ως μη χρήσιμο παράγωγο: το αλατόνερο θα περνάει από έναν αγωγό μεγαλύτερο από 160 χιλιόμετρα για να βοηθήσει στην αναπλήρωση της Ερυθράς Θάλασσας που ήδη έχει υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι. Επίσης, η συμφωνία προβλέπει ότι, το Ισραήλ θα εφοδιάζει το Αμμάν, την πρωτεύουσα της Ιορδανίας με 8 έως 13 δις γαλόνια πόσιμου νερού από την Θάλασσα της Γαλιλαίας που βρίσκεται στο νότιο Ισραήλ και ότι οι Παλαιστίνιοι θα μπορέσουν αν αγοράσουν 8 δις γαλόνια επιπρόσθετου πόσιμου νερού σε όποια τιμή επιθυμούν.

Η συμφωνία υπογράφτηκε στην Ουάσινγκτον στο αρχηγείο της World Bank, χορηγό της συμφωνίας.

Η στάθμη του νερού στην Νεκρά Θάλασσα, η αρχαία αλμυρή λίμνη της οποίας οι όχθες είναι εκείνες με την πιο χαμηλή ξηρότητα στον πλανήτη, μειώνεται περισσότερο από τρία πόδια το χρόνο, κυρίως επειδή το μεγαλύτερο ποσοστό του νερού στον Ιορδάνη ποταμό, χρησιμοποιείται ως βασική τροφοδότηση από το Ισραήλ και την Ιορδανία για οικιακή χρήση και άδρευση. Πλέον πολύ λίγο περισσεύει για τη λίμνη. Επίσης, εργοστάσια καλίου που εδράζουν και στις δυο όχθες της λίμνης ενισχύουν τις ήδη επιβλαβείς επιπτώσεις. Σχεδόν 40 χιλιόμετρα της ακτογραμμής της Νεκρά Θάλασσας ανήκουν στην ισραηλινή Δυτική Όχθη με τους Παλαιστίνιους να ισχυρίζονται ότι αποτελούν κομμάτι για μελλοντική χρήση.

Με επίσημη ανακοίνωση του, το Ισραήλ ανήγγειλε ότι προτάσεις σύντομα θα κατατεθούν από διεθνείς ιδιωτικές εταιρείες με σκοπό να χτίσουν και να χειριστούν το σχέδιο αφαλάτωσης στην Άκαμπα, το οποίο πρόκειται να λειτουργήσει πάνω σε μια εμπορική βάση, πωλώντας πόσιμο νερό στην Ιορδανία και το Ισραήλ. Ο αγωγός που θα μεταφέρει αλατόνερο στην Νεκρά Θάλασσα και υπολογίζεται ότι θα κοστίσει το λιγότερο 240 εκατομμύρια δολάρια, θα χρηματοδοτηθεί από δωρήτριες χώρες και οργανισμούς, με κύριο μέτοχο την World Bank να προσφέρει το μεγαλύτερο ποσό. Ο αγωγός αλατόνερου θα διασχίζει την επικράτεια της Ιορδανίας, καθώς η διαδικασία κατασκευής είναι πιο γρήγορη και φέρει λιγότερους κινδύνους να εγείρει τις αντιδράσεις των περιβαλλοντολόγων και όσων είναι αντίθετοι με την υλοποίηση του, σύμφωνα με τα ισραηλινά επίσημα μέσα.

Αναφέρουν επίσης, ότι οι επιπρόσθετες συνέπειες του αγωγού στην Νεκρά Θάλασσα θα παρακολουθηθούνε προσεκτικά. Το σχέδιο για την δημιουργία του αγωγού είναι υπό συζήτηση και έρευνα διαφόρων μορφών εδώ και είκοσι χρόνια. Μιλώντας την Δευτέρα στο ισραηλινό Army Radio, ο Σιλβάν Σάλομ, ο ισραηλινός κυβερνητικός στέλεχος που είναι υπεύθυνος για την κατασκευή του αγωγού και για την περιφερειακή συνεργασία, αποκάλεσε την συμφωνία «ιστορική». Παρόλα αυτά, άλλοι ισχυρίζονται ότι οι φιλοδοξίες ήταν λιγότερες συγκριτικά με προηγούμενες προτάσεις που είχαν κατατεθεί για την κατασκευή καναλιού, οι οποίες, επίσης, σκόπευαν στην εκμετάλλευση της διαφοράς του υψόμετρου μεταξύ της Ερυθράς Θάλασσας και της Νεκρά Θάλασσας έτσι ώστε να παραχθεί υδροηλεκτρισμός. Εκδηλώθηκαν και περιφερειακές εντάσεις.

Ο Σαντάντ Αττίλι, αρχηγός της Παλαιστινιακής Αρχής για το Νερό, είπε ότι η συμφωνία αφορούσε κυρίως το Ισραήλ και την Ιορδανία, με την Παλαιστινιακή Αρχή να εμπλέκεται μόνο επειδή κατέχει μέρος της ακτογραμμής της Νεκρά Θάλασσας. «Εμείς δείξαμε την υποστήριξή μας στην Ιορδανία» είπε. Μιλώντας τηλεφωνικά από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής πριν την τελετή για την σύνταξη της συμφωνίας, ο Αττίλι είπε ότι ο αγωγός για τον υδροηλεκτρικό σταθμό πρέπει να μεταφερθεί νότια στην Νεκρά Θάλασσα γιατί αδειάζοντας το στην Ερυθρά Θάλασσα θα προκαλέσει την αντίδραση της Σαουδικής Αραβίας και της Αιγύπτου. Ο Αττίλι υπέγραψε την συμφωνία στην Ουάσινγκτον εκ μέρους της Παλαιστινιακής Αρχής, ο Σάλομ υπέγραψε για το Ισραήλ και ο Χαζίμ ελ-Νάσερ, ο ιορδανός υπουργός για το νερό και την άρδρευση, υπέγραψε εκ μέρους της Ιορδανίας.

Ο Ιακώβ Γκάρμπ, ένας ισραηλινός περιβαλλοντολόγος και ειδικός στις κοινωνικές επιστήμες στο πανεπιστήμιο Μπέν-Γκουριόν της Νεγκέβ, είπε ότι το σχέδιο για την κατασκευή του αγωγού κυρίως ήταν αποτέλεσμα μιας γεωπολιτικής επιθυμίας για την υποστήριξη της Ιορδανίας. Η «ασφάλεια της Νεκρά Θάλασσας» χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα για να προσελκύσει διεθνή χρηματοδότηση. Πρόσθεσε επίσης, ότι συχνά είναι δύσκολο να διακρίνεις την αλήθεια πίσω από τόσα μεγάλα σχέδια. Μέλη της περιφερειακής οργάνωσης Earth Middle East εξέφρασαν την ανησυχία τους πάνω στο ζήτημα των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που θα επιφέρει η κατασκευή του αγωγού στην Νεκρά Θάλασσα.

Ο Ιορδανός διευθυντής της οργάνωσης, Munqeth Mehyar, αναφέρει σε μια δήλωσή του «Αυτό που υπογράφετε σήμερα είναι μια συμβατική συμφωνία αφαλάτωσης, αν και περιέχει μελλοντικές περιφερειακές προοπτικές. Το Ισραήλ και η Ιορδανία είχαν υπογράψει το 1994 συνθήκη ειρήνΑης, ωστόσο οι σχέσεις τους σε γενικές γραμμές παρέμειναν ήπιες. Αντίθετα, οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι επί του παρόντος εμπλέκονται σε διαπραγματεύσεις για την επίτευξη της ειρήνης, οι οποίες όμως λαμβάνουν χώρα σε μια ατμόσφαιρα επικρίσεων και αλληλοκατηγοριών.

http://www.nytimes.com/
http://icmu.nyc.
http://dia-kosmos.blogspot.gr/