ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ-ΕΛΛΑΣ

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ

Σε μια συζήτηση για τις συνέπειες της πολιτικής λιτότητας στις Βρυξέλλες, στις 22 Απριλίου 2013, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μανουέλ Μπαρόζο παραδέχθηκε τα εξής:

«Ανησυχώ βαθιά για τις διαιρέσεις που βλέπουμε να αναδύονται: πολιτικά άκρα και λαϊκισμός διασπούν την πολιτική υποστήριξη και τον κοινωνικό ιστό που χρειαζόμαστε για να αντιμετωπίσουμε την κρίση. Αναδύεται ένας διαχωρισμός μεταξύ του κέντρου και της περιφέρειας της Ευρώπης. Μια νέα διαχωριστική γραμμή χαράσσεται μεταξύ της Βόρειας και της Νότιας Ευρώπης. Προκαταλήψεις επανεμφανίζονται και ξαναδιχάζουν τους πολίτες, μερικές φορές εθνικές προκαταλήψεις οι οποίες είναι απλώς απαράδεκτες ακόμη και από ηθικής άποψης».

Οι προειδοποιήσεις του Μπαρόζο για κοινωνικό διχασμό και κοινωνικές αναταραχές αντηχούν σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό Τύπο, ο οποίος αναπαράγει και διαχέει τη «γραμμή Μπαρόζο». Σε μια πρόσφατη ανάλυση για τη μαζική ανεργία στην Ευρώπη, με τίτλο «Και ξαφνικά έγινε το Μπαμ», η εφημερίδα «Süddeutsche Zeitung» παρέθεσε τις απόψεις ενός κοινωνιολόγου ο οποίος επεσήμανε ότι η νότια Ευρώπη «θα αναφλεγεί» όταν οι άνθρωποι αισθανθούν αρκετά αποξενωμένοι-αλλοτριωμένοι από τις κυβερνήσεις τους.

Ηγετικοί πολιτικοί παράγοντες της Ευρώπης προσπαθούν να αποτρέψουν την προαναφερθείσα «ανάφλεξη» μέσω ψυχολογικών και ευρύτερα προπαγανδιστικών επιχειρήσεων, που αποσκοπούν στο να διατηρούν τους πολίτες σε ένα οριακά σημαντικό επίπεδο ελπίδας και εξάρτησης από τις υφιστάμενες κυβερνήσεις τους. Γι’ αυτό πολλοί ηγετικοί πολιτικοί παράγοντες της Ευρώπης παίρνουν κατά καιρούς αποστάσεις από την πολιτική λιτότητας της Τρόικας, παίζοντας το κλασσικό ψυχολογικό παίγνιο του «καλού μπάτσου» (κυβέρνηση) και του «κακού μπάτσου» (Τρόικα).

Η συνωμοσία κατά της γεωπολιτικής

Η γεωπολιτική δεν είναι μόνο μια πολύπλοκη επιστήμη. Είναι, κατά κάποιον τρόπο, και μια «μυστική» επιστήμη, υπό την έννοια ότι σοβαρή γνώση της γεωπολιτικής έχει ένα κλαμπ όντως «μυημένων», ενώ, έξω από αυτό το κλαμπ, η γεωπολιτική διδάσκεται, ή διαδίδεται, ή και αποσιωπάται εντελώς κατά έναν στενά χειραγωγούμενο τρόπο, ο οποίος προσδιορίζεται από τα συμφέροντα και τις στρατηγικές που έχουν οι «μεγάλοι μύστες» τής γεωπολιτικής.

Γιατί η γεωπολιτική είναι τόσο σημαντική και τόσο επικίνδυνη;

Διότι είναι η επιστήμη η οποία εξετάζει, μελετά, αναλύει, ερμηνεύει την αλληλεξάρτηση μεταξύ γεωγραφίας και ανθρώπινων δραστηριοτήτων καθώς και την πολιτιστική σχέση του ανθρώπου με τον φυσικό χώρο.

Ο Γερμανός γεωπολιτικός Καρλ Χαουσχόφερ (Karl Haushofer) έχει αναπτύξει μια μεθοδική μελέτη της πολιτιστικής διαίρεσης της υδρογείου.

Ο Βρετανός γεωπολιτικός Χάλφορντ Μακίντερ (Halford Mackinder) έχει αναπτύξει μια μεθοδική ανάλυση των θαλάσσιων και των χερσαίων δυνάμεων.

Ο Γερμανός πολιτικός φιλόσοφος Καρλ Σμιτ (Carl Schmitt) έχει αναπτύξει μια θεωρία για τη σχέση της γεωπολιτικής με τον πολιτισμό.

Ο Ρώσος γεωπολιτικός Αλεξάντερ Ντούγκιν (Alexander Dugin) έχει αναπτύξει μια γεωπολιτική θεωρία για ένα πολυπολικό κόσμο και για έναν αντιφιλελεύθερο (όπως εννοεί η Δυτική ελίτ τον φιλελευθερισμό) διεθνισμό.

Ο Αμερικανός γεωπολιτικός Ζμπίγνιεβ Μπρζεζίνσκι και η ομάδα γεωπολιτικών των αμερικανικών think-Tanks Center for Strategic and International Studies και Council on Foreign Relations έχουν επεξεργαστεί διάφορα γεωπολιτικά σενάρια.

Ποιος είναι ο ρόλος του Μπαρόζο και της κρατούσας ελίτ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σήμερα μέσα σε όλα αυτά τα θεωρήματα και σχέδια;

Η καταπολέμηση και αποσιώπηση της γεωπολιτικής. Γιατί; Επειδή η γεωπολιτική δίνει στους κατόχους της σημαντικά κλειδιά για την άσκηση στρατηγικής πολιτικής και για την κατανομή της δύναμης σε παγκόσμια κλίμακα. Αυτά τα κλειδιά πρέπει να τα έχουν «οι λίγοι και οι εκλεκτοί».

Οι υπόλοιποι διεθνοπολιτικοί παίκτες, ειδικά τα προλεταριακά κράτη (π.χ. νότια Ευρώπη) και οι μη Δυτικές μεγάλες δυνάμεις (Ρωσία, Κίνα, κ.λπ.) πρέπει να μην σκέπτονται γεωπολιτικά και να μην δρουν γεωπολιτικά, αλλά να είναι απλώς μονάδες μιας παγκόσμιας οικονομικής τάξης πραγμάτων, υπαγορευμένης από τη σχολή του φιλελεύθερου διεθνισμού, την οποία εκφράζουν στοχαστές όπως ο Φράνσις Φουκουγιάμα και πολιτικοί όπως ο Μπαρόζο. Το οικονομίστικο πνεύμα, τα μπίζνες ντιλς και ο χρηματοοικονομικός καπιταλισμός προσδιορίζουν το πώς επιτρέπεται και πώς δεν επιτρέπεται να ασκούν πολιτική «οι πολλοί». Η γεωπολιτική είναι το «Δένδρο της απαγορευμένης Γνώσης».

Ο Μπαρόζο και οι δυνάμεις του φιλελεύθερου διεθνισμού φοβούνται πάνω από όλα την πολιτική αφύπνιση των κοινωνιών, την επαναϊδεολογικοποίηση της πολιτικής και κυρίως την άσκηση γεωπολιτικής και την όρθωση γεωπολιτικού αντιδόγματος στον προωθούμενο ισοπεδωτικό καπιταλισμό και «οικονομισμό».

Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ειδικά της Ευρωζώνης σήμερα είναι να αποτελεί τον «κέρβερο» που φρουρεί τις θύρες της γεωπολιτικής, ώστε να κρατά τις κοινωνίες μέσα στα πολιτιστικά, πολιτικά και οικονομικά δεσμά του φιλελεύθερου διεθνισμού, όπως τον εννοούν και τον πραγματώνουν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα –η οποία με περισσό θράσος έχει διακηρύξει τη θεσμική «ανεξαρτησία» της– και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Γι’ αυτό, άλλωστε, χώρες που έχουν παράδοση γεωπολιτικής, τόσο θεωρητική όσο και πρακτική, ασφυκτιούν μέσα στη σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η Μεγάλη Βρετανία, η οποία δεν είναι μέλος της Ευρωζώνης, η Γερμανία, η οποία έχει μια σχέση αγάπης-μίσους (συχνά αυτοκαταστροφική) με το ευρώ, που της επέβαλλαν ως τίμημα για τη γερμανική ενοποίηση, και η Γαλλία, η οποία προσπαθεί να ασκήσει γαλλική πολιτική δια του οπορτουνισμού.

Το μέλλον της γεωπολιτικής στην Ελλάδα

Σήμερα η Ελλάδα έχει μια κυβέρνηση η οποία δεν σκέπτεται και δεν δρα γεωπολιτικά, αλλά «παίζει» κομφορμιστικά με τους όρους του ευρωζωνικού φιλελεύθερου διεθνισμού. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν μέλη αυτής της κυβέρνησης που έχουν επίγνωση του ζητήματος της γεωπολιτικής, όπως λ.χ. ο σύμβουλος του πρωθυπουργού Χρύσανθος Λαζαρίδης, ο οποίος έχει σπεύσει κατά καιρούς να μιλήσει με γεωπολιτικούς όρους του Θουκυδίδη περί ναυτικών δυνάμεων και θαλασσοκρατορίας.

Τι ακριβώς συμβαίνει στον ελληνικό πολιτικό κόσμο; 

Αφενός η μεγάλη μάζα των Ελλήνων πολιτικών δεν γνωρίζει σοβαρά γεωπολιτική, άσχετα αν αρκετοί χρησιμοποιούν τη λέξη. Αφετέρου υπάρχουν ορισμένοι πολιτικοί παράγοντες του κρατούντος συστήματος, όπως λ.χ. ο Χρύσανθος Λαζαρίδης, που γνωρίζουν γεωπολιτική, αλλά, επειδή είναι προσανατολισμένοι στο ευρωατλαντικό μπλοκ, φροντίζουν, όταν ανοίγει κάποια συζήτηση γεωπολιτικού χαρακτήρα, αυτή η συζήτηση να οδηγεί την Ελλάδα στο μπλοκ των ναυτικών δυνάμεων και συγκεκριμένα στο ευρωατλαντικό μπλοκ, αποσιωπώντας πλήρως και άρον-άρον εναλλακτικούς γεωπολιτικούς τρόπους σκέψης και εναλλακτικά γεωπολιτικά σχέδια.

Όμως υπάρχουν εναλλακτικοί γεωπολιτικοί τρόποι σκέψης και εναλλακτικά γεωπολιτικά σχέδια, τα οποία, αν μη τι άλλο, χρήζουν μεθοδικής μελέτης. Η Ελλάδα μπορεί οικονομικά να αναζητήσει τις συμμαχίες και τις αγορές της στην Ευρασιατική Ένωση, αντί να σκέπτεται μονοδιάστατα την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ευρασιατική Ένωση είναι μια ιδέα του Βλαντιμίρ Πούτιν για οικονομική ολοκλήρωση του πρώην σοβιετικού χώρου και ευρύτερα ενός ευρασιατικού πεδίου, μέσω διεθνών εμπορικών συμφωνιών και δημιουργίας ενιαίου εμπορικού χώρου. Άρχισε από τη δασμολογική ένωση μεταξύ του Καζακστάν, της Λευκορωσίας και της Ρωσίας.

Σε στρατηγικό επίπεδο η Ελλάδα μπορεί –εξηγώντας τη θέση της στις ΗΠΑ– να αποτελέσει τη βάση της ανάπτυξης της Ρωσίας ως ναυτικής δύναμης στην Ανατολική Μεσόγειο. Μια στρατηγική στρατιωτική συμμαχία Ελλάδας-Ρωσίας θα μπορούσε να καταστήσει τη Ρωσία μείζονα ναυτική δύναμη, με σκοπό να παίξει σταθεροποιητικό γεωπολιτικό ρόλο στην Ευρασία, τόσο από ξηράς (όπως συμβαίνει ήδη) όσο και από την πλευρά της Μεσογείου. Συνεπώς, με την Ελλάδα, η Ρωσία θα μπορούσε να δρα γεωπολιτικά τόσο στην ξηρά, ως ευρασιατική δύναμη, όσο και στη θάλλασα, μέσω της ελληνο-ρωσικής μεσογειακής δύναμης. Αυτό θα μπορούσε να καταστήσει την ελληνο-ρωσική θαλάσσια δύναμη έναν ειρηνευτικό παράγοντα στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική και θα μπορούσε να γίνει σε συνεννόηση με τις φιλειρηνικές πολιτικές δυνάμεις των ΗΠΑ για μια νέα «νέα παγκόσμια τάξη».

Σε πολιτικό-πολιτιστικό επίπεδο, η Ελλάδα, στο πλαίσο του ρωσικού ευρασιατικού γεωπολιτικού δόγματος, θα μπορούσε να του προσδώσει μια οικουμενικότερη διάσταση και να φέρει στο ιστορικό προσκήνιο εναλλακτικά αξιακά συστήματα που έχουν να κάνουν με τη βυζαντινο-σλαβική ανθρωπολογία, κοινωνιολογία και θεολογία, με τις πολιτιστικές συνθέσεις που έλαβαν χώρα στη Ρωσία από τον Μέγα Πέτρο και τον λογοτέχνη Πούσκιν, καθώς και με τα ποικίλα εσωτερικά πνευματικά συστήματα της Ευρασίας, που προτάσσουν την εσωτερική καλλιέργεια του ανθρώπου αντί της επιθετικότητας.

Επιπλέον η μακρά και πολύπλευρη ιστορική εμπειρία της Ελλάδας ως σημείου διασταύρωσης, κάρπωσης και αναδόμησης ποικίλων πολιτιστικών στοιχείων καθώς και το παραδοσιακό –από τον πλατωνικό μύθο του σπηλαίου και εντεύθεν– ελληνικό πνευματικό αίτημα της διαύγασης του ανθρώπινου βίου στο φως του λόγου αποτελούν πυλώνες μιας νέας παγκόσμιας πολιτιστικής διπλωματίας, η οποία θα δώσει και μια νέα δυναμική στον ανθρωπιστικό διεθνισμό των ιδρυτικών διακηρύξεων του ΟΗΕ.

Δρ Νικόλαος Λάος

(Πολιτικός Αναλυτής, Ειδικός Συνεργάτης της εφημερίδας «Η Ελλάδα αύριο»)

www.rieas.gr