ΤΟΥΡΚΙΑ
Τα σενάρια αποσταθεροποίησης και οι επιπτώσεις για την Ελλάδα
του Νίκου Χειλαδάκη
Το 2014 θα είναι από τις πιο κρίσιμες χρονιές για την Τουρκία, καθώς θα εξελιχθούν πολύ σημαντικά γεωπολιτικά παιχνίδια με άμεσες επιπτώσεις στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η Τουρκία θα βρεθεί προσεχώς αντιμέτωπη με τρεις πολύ κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις, με έντονες αποσταθεροποιητικές προεκτάσεις.
Συγκεκριμένα, οι δημοτικές εκλογές θα λάβουν χώρα στις 30 Μαρτίου, η εκλογή προέδρου τον Αύγουστο (οπότε και λήγει η θητεία του νυν προέδρου Αμπντουλάχ Γκιουλ) και τέλος οι βουλευτικές εκλογές το 2015. Όλες αυτές οι εξελίξεις δημιουργούν ένα αβέβαιο πολιτικό πεδίο, καθώς πληθαίνουν οι φήμες για προσφυγή τελικά σε πρόωρες εκλογές παράλληλα με τις προεδρικές. Ο δε κίνδυνος να διοχετευτεί αυτή η εσωτερική ένταση σε κάποια εξωτερική κρίση προς την ελληνική πλευρά είναι πάντοτε παρών.
Τα πρώτα σημάδια του 2014 δεν ήταν καθόλου ευοίωνα, καθώς συνεχίζονται οι μαζικές παραβιάσεις του εθνικού μας εναέριου χώρου, αλλά και των χωρικών υδάτων στην περιοχή του φάρου της Ζουράφας, ανατολικά της Σαμοθράκης, στην περιοχή των Ιμίων και στο Καστελόριζο.
Στις 17 Δεκεμβρίου ξέσπασε στην Τουρκία το μεγαλύτερο σκάνδαλο της εποχής Ερντογάν, με δεκάδες συλλήψεις ατόμων του στενού περιβάλλοντος του Τούρκου πρωθυπουργού, συμπεριλαμβανομένων γόνων υπουργών και στελεχών του κόμματος του Ερντογάν, όπως ο δήμαρχος της περιοχής του Φετίχ της Κωνσταντινούπολης. Στο στόχαστρο βρέθηκε και ο ίδιος ο γιος του Τούρκου πρωθυπουργού, Μπιλάλ Ερντογάν, η σύλληψη του οποίου απεφεύχθη την τελευταία στιγμή, καθώς η αντίδραση του Ερντογάν ήταν άμεση, με τη «βίαιη» αλλαγή του εισαγγελέα που εξέταζε την υπόθεση και με δεκάδες αλλαγές διευθυντών της Ασφάλειας που είχαν διενεργήσει τις συλλήψεις.
Αυτό το πολιτικο-οικονομικό σκάνδαλο που απειλεί άμεσα τον Τούρκο πρωθυπουργό προέκυψε από μια πολυσχιδή έρευνα για διαφθορά, απάτη και ξέπλυμα χρημάτων, την οποία άρχισε περίπου ένα χρόνο πριν το γραφείο του εισαγγελέα της Κωνσταντινούπολης.
Η πρώτη πτυχή των ερευνών αφορά παράνομες πωλήσεις χρυσού από την Τουρκία προς το Ιράν, το οποίο τελεί υπό διεθνές εμπάργκο εξαιτίας του επίμαχου πυρηνικού προγράμματός του. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, ο θεωρούμενος ως οργανωτής αυτού του λαθρεμπορίου, ο Αζέρος επιχειρηματίας Ρεζά Ζαράμπ, πραγματοποίησε τις σχετικές οικονομικές συναλλαγές μέσω της δημόσιας τουρκικής τράπεζας Χαλκ Μπανκ που διευθύνεται από τον Σουλεϊμάν Ασλάν, άνθρωπο που ανήκει στον κύκλο του Ερντογάν.
Ο Ζαράμπ φέρεται να πλήρωσε επίσης για διευκολύνσεις, όπως χορήγηση τουρκικής υπηκοότητας, αδειών παραμονής και εργασίας, εκ μέρους των Μπαρίς Γκιουλέρ και Καάν Τσαγλαγιάν, γιων των –πρώην πια– Υπουργών Εσωτερικών, Μουαμέρ Γκιουλέρ, και Οικονομίας, Ζαφέρ Τσαγλαγιάν, οι οποίοι αρνήθηκαν οποιαδήποτε εμπλοκή στην υπόθεση και στη συνέχεια παραιτήθηκαν. Το σκάνδαλο έπληξε και τον πρώην Υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Εγκεμέν Μπαγίς, ο οποίος αποχώρησε στο πλαίσιο κυβερνητικού ανασχηματισμού. Οι κατηγορίες που απαγγέλθηκαν σε βάρος των Ζαράμπ, Ασλάν και των γιων των δύο παραιτηθέντων υπουργών οδήγησαν στην προφυλάκισή τους.
Η αχίλλειος πτέρνα της Τουρκίας
Υπάρχουν τρία δεδομένα στη σημερινή κατάσταση που πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν, τα οποία αφορούν άμεσα και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Το πρώτο είναι ότι ο Ερντογάν έχει στην ουσία αποδιοργανώσει σε μεγάλο βαθμό τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, καθώς έχει στείλει στις φυλακές εκατοντάδες ανώτατους και ανώτερους αξιωματικούς και έχει προκαλέσει την παραίτηση εκατοντάδων στελεχών, ιδιαίτερα στο Τουρκικό Ναυτικό. Παράλληλα, έχουν εμφανιστεί φαινόμενα «διαλύσεως» με αθρόες λιποταξίες και πολύ περίεργα «ατυχήματα» με πολλούς νεκρούς, τα οποία όμως δεν κατάφεραν να ανακόψουν την τρελή εξοπλιστική κούρσα της τουρκικής στρατοκρατικής μηχανής.
Το δεύτερο δεδομένο είναι ότι ο περίφημος νεο-οθωμανιστής Υπουργός Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου, έχει κατορθώσει μέσα σε λίγα χρόνια να προκαλέσει τα περισσότερα προβλήματα που είχε ποτέ η Τουρκία με όλη την περιφέρειά της. Το ρήγμα στις σχέσεις με το Ισραήλ όχι μόνο δεν έκλεισε, αλλά βαθαίνει ακόμα περισσότερο. Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ έχουν διαρραγεί ανεπανόρθωτα μετά το τελευταίο ταξίδι του Ερντογάν στις ΗΠΑ τον Απρίλιο του 2013, ενώ με την Αίγυπτο σοβεί μια πρωτοφανής κρίση στην ιστορία των δυο χωρών. Υπάρχουν τα προβλήματα με τον εμφύλιο στη Συρία, με το κουρδικό Ιράκ, ενώ με το Ιράν υπάρχει σύγκλιση σε εμπορικά θέματα, αλλά αντίθεση σε γεωπολιτικά, όπως κατέδειξε και το μείζον θέμα της Συρίας. Με την προαιώνια εχθρό Ρωσία υπάρχει μια αυξανόμενη ψυχρότητα, η οποία φτάνει (για πρώτη φορά στην τουρκική ιστορία) ακόμα και σε αεροπορικές εμπλοκές στη Μαύρη Θάλασσα.
Το τρίτο δεδομένο είναι πως στο εσωτερικό μαίνεται ο εμφύλιος πόλεμος στον ίδιο χώρο που ο Ερντογάν στηρίχτηκε για να ανέλθει στη εξουσία, δηλαδή στο πολιτικό Ισλάμ. Ο πρώην πνευματικός του «πατέρας», Φετουλάχ Γκιουλέν, είναι πλέον ο μεγαλύτερος εχθρός, και αυτό δημιουργεί μια πρωτόγνωρη κατάσταση που κάνει τα θεμέλια της παντοδυναμίας του Ερντογάν να τρίζουν. Είναι εμφανές ότι αυτοί που επέλεξαν κάποτε τον Ερντογάν για ηγέτη της Τουρκίας έχουν ανακαλέσει πλέον την εμπιστοσύνη τους.
Οι τρεις φάσεις αποσταθεροποίησης
Η διαδικασία κλονισμού -ακόμα και πιθανής ανατροπής- της εξουσίας του Ερντογάν περνά από τρεις φάσεις, σύμφωνα με ένα πολύ αποκαλυπτικό δημοσίευμα του Τούρκου αρθρογράφου της εφημερίδας Sabah, Mahmut Övür. Η πρώτη φάση ήταν τα γνωστά γεγονότα του Γκεζί Παρκ της Κωνσταντινούπολης τον Ιούνιο του 2013, οπότε για πρώτη φορά ο μέχρι τότε παντοδύναμος Ερντογάν παρουσίασε σημάδια αδυναμίας. Παρόλα αυτά, ο Ερντογάν κατάφερε να ξεπεράσει την κρίση του Γκεζί Παρκ (φυσικά με πολλές απώλειες), ενώ φάνηκε τότε καθαρά ότι «κάποιοι» τον πολεμούν δυναμικά στο εσωτερικό, αλλά και στο εξωτερικό πεδίο.
Ακολούθησε σχετικά γρήγορα η δεύτερη φάση που ξέσπασε με το σκάνδαλο διαφθοράς στις 17 Δεκεμβρίου, με τη θύελλα συλλήψεων, οι οποίες ακουμπούσαν ακόμα και τον ίδιο τον Τούρκο πρωθυπουργό. Το σκάνδαλο αυτό εξελίχθηκε σε ανοιχτό πόλεμο μεταξύ του Ερντογάν και της δικαστικής εξουσίας, και παράλληλα μεταξύ του Ερντογάν και του τάγματος του ισλαμιστή ηγέτη, Φετουλάχ Γκιουλέν. Με τον Γκιουλέν, παρά τις κάποιες προσπάθειες προσέγγισης, παραμένει ένα αγεφύρωτο χάσμα, ειδικότερα μετά και τις πρωτοφανείς κατάρες του τελευταίου κατά της παράταξης του Ερντογάν.
Η τρίτη και ίσως πιο ενδιαφέρουσα φάση, που ακόμα είναι εν εξελίξει, σύμφωνα με τον Mahmut Övür, θα είναι η ομαδική παραίτηση περίπου 50 και πλέον βουλευτών (ήδη έχουν γίνει κάποιες παραιτήσεις) από το κόμμα του Ερντογάν, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους είναι προσκείμενοι στο τάγμα του Γκιουλέν, ενώ κάποιοι από αυτούς διαφώνησαν ριζικά με την αντιμετώπιση του Ερντογάν στο δικαστικό σώμα, θεωρώντας τη στάση του ως δικτατορική παρεκτροπή. Αν εκδηλωθούν όλες αυτές οι παραιτήσεις, θα ξεσπάσει θύελλα αποσταθεροποίησης όλου του πολιτικού συστήματος, ενώ οι συνέπειες για την Οικονομία θα είναι ολέθριες.
Σημειωτέον ότι η πλήρης πολιτική επικράτηση του Ερντογάν βασίστηκε στο περίφημο τουρκικό οικονομικό θαύμα, που στηρίχθηκε κυρίως σε μεγάλα κατασκευαστικά έργα εταιρειών με ισλαμικό προφίλ. Η κρίση ήδη έχει πλήξει σε σοβαρό βαθμό το χρηματιστήριο, ενώ υπήρξε και μια πρωτοφανής υποτίμηση της τουρκικής λίρας στα διεθνή χρηματιστήρια.
Τα πέντε πρόσωπα-κλειδιά
Σε όλη αυτή τη μεγάλη κρίση μπορούμε να ξεχωρίσουμε πέντε πρόσωπα του περιβάλλοντος του Ερντογάν που αναμένεται να κρίνουν και την έκβαση αυτής της κρίσης – της σοβαρότερης στη σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας. Το πρώτο πρόσωπο είναι ο ίδιος ο Ερντογάν που, προς το παρόν, κατευθύνει τις εξελίξεις και ελέγχει σχετικά σε καλό βαθμό τα πράγματα. Το δεύτερο πρόσωπο είναι ο νυν πρόεδρος, Αμπντουλάχ Γκιουλ, που αν και για πολλούς είναι το alter ego του Ερντογάν, έχει δείξει ότι διαφωνεί σε ορισμένες επιλογές του Τούρκου πρωθυπουργού.
Πρόσωπο-κλειδί θεωρείται και ο νέος Υπουργός Εσωτερικών, Efkan Ala, που ανήκει στον στενό πυρήνα του Ερντογάν και έχει αναλάβει να παίξει τον ρόλο του σκληρού στην αντιμετώπιση των προσκείμενων στον Γκιουλέν, στους κόλπους της αστυνομίας και της τουρκικής ασφάλειας και όχι μόνο. Το άλλο πρόσωπο είναι ο περιβόητος Hakan Fidan, αρχηγός της ΜΙΤ, που επίσης είναι από τα πιο έμπιστα πρόσωπα του Ερντογάν, αλλά θεωρείται το «κόκκινο πανί» για τους Ισραηλινούς και για τους Αμερικανούς λόγω των φιλο-ιρανικών του θέσεων.
Τέλος, υπάρχει ένα ακόμα πρόσωπο, το οποίο είναι σχετικά άγνωστο στην Ελλάδα. Πρόκειται για τον υποψήφιο δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης της κεμαλικής παράταξης και πρώην δήμαρχο της περιοχής του Sisli, Mustafa Sarigül. Ο Mustafa Sarigül είναι πολύ δημοφιλής, προορίζεται να αναλάβει την ηγεσία των κεμαλικών και έχει καταφέρει για πρώτη φορά να περάσει στις σφυγμομετρήσεις τον υποψήφιο του Ερντογάν για τη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης, τον νυν δήμαρχο Kadir Topbaş. Άλλωστε, μην ξεχνάμε ότι και ο Ερντογάν ξεκίνησε από τη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης.
Εντύπωση προκαλεί και το ότι ο Ερντογάν αποφάσισε να κάνει στροφή προς την κεμαλική παράταξη, αποσκοπώντας να βρει καινούργιους συμμάχους για να ελέγξει τις πολύ εύθραυστες εσωτερικές ισορροπίες, μετά τη μεγάλη διαμάχη του με το τάγμα του Γκιουλέν. Έτσι, οι δηλώσεις που έκανε στις 6 Ιανουαρίου αναχωρώντας για την Ιαπωνία, ότι είναι θετικός στην εκ νέου διεξαγωγή της δίκης των Τούρκων στρατηγών που κατηγορηθήκαν για συνωμοσία διάπραξης πραξικοπήματος ανατροπής της νόμιμης κυβέρνησης, είναι μια σημαντική στροφή του Τούρκου πρωθυπουργού, την οποία πολλοί απέδωσαν στην κρισιμότητα της κατάστασης και στην προεκλογική περίοδο που διανύει η Τουρκία.
Για το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση και ποιες είναι οι μελλοντικές προοπτικές αυτής της μεγάλης κρίσης υπάρχει ένα σημαντικό άρθρο, της 2ας Ιανουαρίου, της μεγαλύτερης σε κυκλοφορία τουρκικής εφημερίδας Zaman, που εκφράζει επίσημα τις απόψεις Φετουλάχ Γκιουλέν, με τον χαρακτηριστικό τίτλο Τα σενάρια για την Τουρκία το 2014. Στο άρθρο αυτό ο Τούρκος αρθογράφος, Şahin Alpay, περιγράφει ουσιαστικά δύο πιθανά σενάρια για το 2014, τα οποία έχουν προεκτάσεις σε πολλά επίπεδα, καθώς προδιαγράφουν ουσιαστικά τη μελλοντική πορεία της χώρας μέσα στην τωρινή κρίση.
Το πρώτο σενάριο αναφέρει ότι ο Ερντογάν, με το πρόσχημα ότι όλη αυτή η ιστορία είναι ένα αμερικανικό και σιωνιστικό παιχνίδι για να ανατραπεί η κυβέρνησή του που τα τελευταία χρόνια έχει ασκήσει πλήρως ανεξάρτητη πολιτική, προχωρεί στο να σταματήσει τις ανακρίσεις και τη δικαστική διαδικασία για την εξιχνίαση στο μεγάλο αυτό σκάνδαλο. Οι κατηγορίες του Ερντογάν ως προς το τάγμα του Γκιουλέν είναι πως επιχειρεί να δημιουργήσει κράτος εν κράτει.
Το πιο σημαντικό στοιχείο των κατηγοριών του Ερντογάν είναι ότι όλη αυτή η ιστορία έγινε για να σταματήσει η διαδικασία ειρηνικής επίλυσης του Κουρδικού και, φυσικά, να αποφευχθεί ο διαμελισμός της χώρας, ο μόνιμος εφιάλτης των Τούρκων πολιτικών.
Εδώ πραγματικά μπαίνει το ερώτημα τι στάση θα κρατήσουν οι Κούρδοι σε όλη αυτή την ιστορία, ένα ερώτημα με διφορούμενη απάντηση, καθώς πολλά αντικρουόμενα έχουν ειπωθεί απο κουρδικής πλευράς. Ο Ερντογάν υποστηρίζει μια μορφή αυτονομίας στους Κούρδους, ενώ στο σημαντικό επίσης ζήτημα αναθεώρησης του τουρκικού συντάγματος, υπόσχεται ένα σύνταγμα τύπου Ρωσίας, που προβλέπει τοπικές αυτονομίες σε πολλές επαρχίες. Αυτό, σύμφωνα με τη Zaman, είναι το κακό σενάριο, γιατί προλειαίνει μεγαλύτερο διχασμό της χώρας και ρίψη ευθυνών στο τάγμα του Γκιουλέν.
Το δεύτερο σενάριο είναι ότι ο Ερντογάν αποτυγχάνει να σταματήσει τις δικαστικές διώξεις, καθώς δεν καταφέρνει να πείσει ότι όλη αυτή η υπόθεση ήταν μια μεγάλη συνωμοσία σε βάρος της κυβέρνησης του, αλλά και του τουρκικού κράτους. Αυτό έχει άμεσο αντίκτυπο στις δημοτικές εκλογές, όπου το κόμμα του Ερντογάν παίρνει κάτω από το προσδοκώμενο ποσοστό, με άμεση συνέπεια να κλονιστεί η πολιτική του κυριαρχία. Εδώ μπαίνει το μεγάλο ερώτημα αν ο Ερντογάν θα επιμείνει υπό τέτοιες συνθήκες στην αναρρίχησή του στην προεδρία με αυξημένες δικαιοδοσίες και εξουσίες, όπως αρχικά προσδοκούσε. Αν, πάλι, παραμείνει στην πρωθυπουργία θα είναι αδύνατος, ενώ αν τελικά μεταπηδήσει στην προεδρία, δεν θα έχει τις προσδοκώμενες εξουσίες.
Εδώ η Zaman θέτει και το σημαντικό, όπως σημειώνει, ζήτημα των ευρωπαϊκών κριτήριων που θα επανέλθουν στην επικαιρότητα και την ανάγκη τηρήσεως των ευρωπαϊκών δημοκρατικών δεδομένων που, σύμφωνα με την εφημερίδα, έχουν παραβιαστεί κατάφωρα από τον Ερντογάν. Αυτό είναι και το πιο αισιόδοξο σενάριο για τη Zaman, που απηχεί τις απόψεις του Φετουλάχ Γκιουλέν.
Οι ειρωνείες προς την Ελλάδα
Η πιο πιθανή προοπτική για την Τουρκία αν συνεχιστεί η κρίση (αυτό είναι και το πιο πιθανό), είναι ότι ο Ερντογάν θα υιοθετήσει πιο αδιάλλακτες θέσεις και θα προβεί σε πιο βίαιη καταστολή των αντιδράσεων. Αυτό εγκυμονεί τον μεγάλο κίνδυνο εσωτερικών ταραχών που μπορεί να κλονίσουν ακόμα και την ίδια την συνοχή της Τουρκίας. Με τη σειρά του, αυτό μπορεί να οδηγήσει το τουρκικό καθεστώς σε μεγαλύτερη προκλητικότητα προς εξωτερικές κατευθύνσεις, για εκτόνωση της κρίσης. Μια Ελλάδα πλήρως αποδυναμωμένη και μια ελληνική κοινωνία καταπονημένη και εξαντλημένη από την οικονομική κρίση, φαντάζει να είναι προκλητικό δέλεαρ για κάποιους στην Άγκυρα – διόλου τυχαία, άλλωστε, τον τελευταίο καιρό πληθαίνουν τα ειρωνικά δημοσιεύματα στον τουρκικό Τύπο για την κατάσταση στην Ελλάδα.
Μια χαρακτηριστική ένδειξη του κλίματος αυτού είναι και ο τίτλος της γνωστής τουρκικής εφημερίδας Hürriyet, στις 2 Ιανουαρίου Fikra değil Yunanıstan AB başkani, δηλαδή Δεν είναι… ανέκδοτο, η Ελλάδα στην προεδρία της Ε.Ε. Η τουρκική εφημερίδα επικαλείται ανάλογο δημοσίευμα της αυστριακής εφημερίδας Kronen Zeitung, η οποία επίσης ειρωνεύεται την ελληνική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η τουρκική εφημερίδα, μια Ελλάδα που μαστίζεται από την οικονομική κρίση, αναλαμβάνοντας την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ανοίξει ένα μεγάλο κύκλο επικριτικών συζητήσεων για τον ρόλο που μπορεί να παίξει το επόμενο εξάμηνο στην Ευρώπη μια πτωχευμένη χώρα. Μάλιστα, η Hürriyet επισημαίνει ότι το κόστος της ελληνικής προεδρίας θα ανέλθει σε πολλά εκατομμύρια ευρώ, την ίδια περίοδο που οι Έλληνες ζητούν ελεημοσύνη για να ανταπεξέλθουν στις καθημερινές τους απαιτήσεις. Δεν παραλείπει και να παρουσιάσει τις δηλώσεις του αγαπητού στην Τουρκία δημάρχου Θεσσαλονίκης, κ. Μπουτάρη, πως «η κρίση είναι σαν μια παρτίδα πόκερ που αν κερδίσει η Ελλάδα τότε όλα θα πάνε καλά!».
Το θέμα της ελληνικής προεδρίας σχολιάζεται και από άλλες τουρκικές εφημερίδες, όπως η Zaman, με άρθρο του Fikret Ertan, επίσης στο φύλλο της 2ας Ιανουαρίου. Ο Τούρκος αρθογράφος επισημαίνει ότι, κατά τη διάρκεια της ελληνικής προεδρίας, η Ελλάδα θα δώσει μεγάλο βάρος στο ζήτημα των ενεργειακών κοιτασμάτων στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον Τούρκο αρθρογράφο, θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί την ελληνική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να προωθήσει τις βλέψεις της σχετικά με το τεράστιο θέμα της ΑΟΖ, ένα θέμα που θίγει άμεσα τα τουρκικά συμφέροντα. Τελειώνοντας, ο Τούρκος αρθρογράφος προχωρεί σε επικίνδυνες προβλέψεις, τονίζοντας πως τον τελευταίο καιρό παρατηρείται μια αύξηση της ελληνικής προκλητικότητας στο Αιγαίο, με συνεχείς παρενοχλήσεις των τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών, γεγονός που δυσχεραίνει τη συνέχιση του διαλόγου μεταξύ των δυο χωρών για την επίλυση των διμερών προβλημάτων.
Δεν έλειψαν, μάλιστα, και οι απειλές από μερίδα του τουρκικού Τύπου. Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα στις 2 Ιανουαρίου, της φιλοκυβερνητικής τουρκικής εφημερίδας Yeni Şafak, που κυκλοφόρησε με πρωτοσέλιδο τον χαρακτηριστικό τίτλο Θα ανάψουν τα νερά, εννοώντας πως έρχεται μεγάλη κρίση στο Αιγαίο και στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου. Όπως υποστηρίζει το τουρκικό δημοσίευμα, με την ανάληψη της ελληνικής προεδρίας υπάρχει σοβαρή πιθανότητα η ελληνική πλευρά να αδράξει την ευκαιρία για να προχωρήσει στην επίσημη αναγνώριση της ΑΟΖ, που σχετίζεται με την ύπαρξη και εκμετάλλευση των τεράστιων ενεργειακών κοιτασμάτων στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, στην ευρύτερη περιοχή της Κύπρου. Η Τουρκία, σύμφωνα με την εφημερίδα, δεν θα επιτρέψει με κανένα τρόπο την όποια σε αυτό το εξάμηνο ακόμα και αναφορά της ελληνικής κυβέρνησης στο μεγάλο αυτό θέμα.
Συνεχίζοντας, η Yeni Şafak συνεχίζοντας τις απειλές της διατυπώνει την θέση ότι η Τουρκία θα συνεχίσει απτόητη τις έρευνες για την ανακάλυψη -με την προοπτική άμεσης εκμετάλλευσης- των ενεργειακών κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο και σε δεύτερη φάση και στο Αιγαίο, όπου σύμφωνα με τους Τούρκους υπάρχουν τεράστια ενεργειακά κοιτάσματα που θα συμβάλουν αποφασιστικά στη λύση του μεγάλου ενεργειακού προβλήματος της Τουρκίας. Μάλιστα, η τουρκική εφημερίδα φτάνει στο σημείο να κατηγορήσει την ελληνική πλευρά ότι, παρά τις έντονες τουρκικές αντιρρήσεις, ακόμα δεν έχει εγκαταλείψει τα σχέδια της να προχωρήσει στην αποκλειστική έρευνα και εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων στο Αιγαίο. Με λίγα λόγια, η Τουρκία δεν θα επιτρέψει στην Ελλάδα να εκμεταλλευτεί αυτά που της ανήκουν δικαιωματικά και με διεθνείς συνθήκες. Φωνάζει ο κλέφτης για να ακούει ο νοικοκύρης.
ΕΝΘΕΤΟ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Το διεθνές παρασκήνιο της διαμάχης Γκιουλέν-Ερντογάν
Τα τελευταία δύο χρόνια, ειδικά, έχει παρατηρηθεί πως τα υπό την επιρροή του Γκιουλέν ΜΜΕ προωθούσαν μια επιθετική εξωτερική πολιτική της Τουρκίας κατά της Συρίας, ενώ ταυτόχρονα τηρούσαν αποστάσεις από την έντονη κριτική του Ερντογάν ενάντια στο Ισραήλ. Σημείο έντονης τριβής αποτέλεσε η σταδιακή βελτίωση των σχέσεων της Άγκυρας με την Τεχεράνη. Την αντιστροφή του θετικού κλίματος κατά του Ερντογάν ανέλαβε ο «γκιουλενιστής» Ilhan Tamir, ο οποίος διατηρεί άριστες σχέσεις με το ισραηλινό λόμπι, όπως φανερώνει και η συμμετοχή του στη νεοσυντηρητική και ισλαμοφοβική (!) δεξαμενή σκέψης «Henry Jackson Society».
Πρόσφατα έγινε γνωστή άλλη μία περίεργη πληροφορία που, εάν δεν αποτελεί σύμπτωση, ίσως καταδεικνύει τις σχέσεις του ίδιου του Γκιουλέν με την Ουάσινγκτον.
Η αχίλλειος πτέρνα της Τουρκίας
Υπάρχουν τρία δεδομένα στη σημερινή κατάσταση που πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν, τα οποία αφορούν άμεσα και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Το πρώτο είναι ότι ο Ερντογάν έχει στην ουσία αποδιοργανώσει σε μεγάλο βαθμό τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, καθώς έχει στείλει στις φυλακές εκατοντάδες ανώτατους και ανώτερους αξιωματικούς και έχει προκαλέσει την παραίτηση εκατοντάδων στελεχών, ιδιαίτερα στο Τουρκικό Ναυτικό. Παράλληλα, έχουν εμφανιστεί φαινόμενα «διαλύσεως» με αθρόες λιποταξίες και πολύ περίεργα «ατυχήματα» με πολλούς νεκρούς, τα οποία όμως δεν κατάφεραν να ανακόψουν την τρελή εξοπλιστική κούρσα της τουρκικής στρατοκρατικής μηχανής.
Το δεύτερο δεδομένο είναι ότι ο περίφημος νεο-οθωμανιστής Υπουργός Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου, έχει κατορθώσει μέσα σε λίγα χρόνια να προκαλέσει τα περισσότερα προβλήματα που είχε ποτέ η Τουρκία με όλη την περιφέρειά της. Το ρήγμα στις σχέσεις με το Ισραήλ όχι μόνο δεν έκλεισε, αλλά βαθαίνει ακόμα περισσότερο. Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ έχουν διαρραγεί ανεπανόρθωτα μετά το τελευταίο ταξίδι του Ερντογάν στις ΗΠΑ τον Απρίλιο του 2013, ενώ με την Αίγυπτο σοβεί μια πρωτοφανής κρίση στην ιστορία των δυο χωρών. Υπάρχουν τα προβλήματα με τον εμφύλιο στη Συρία, με το κουρδικό Ιράκ, ενώ με το Ιράν υπάρχει σύγκλιση σε εμπορικά θέματα, αλλά αντίθεση σε γεωπολιτικά, όπως κατέδειξε και το μείζον θέμα της Συρίας. Με την προαιώνια εχθρό Ρωσία υπάρχει μια αυξανόμενη ψυχρότητα, η οποία φτάνει (για πρώτη φορά στην τουρκική ιστορία) ακόμα και σε αεροπορικές εμπλοκές στη Μαύρη Θάλασσα.
Το τρίτο δεδομένο είναι πως στο εσωτερικό μαίνεται ο εμφύλιος πόλεμος στον ίδιο χώρο που ο Ερντογάν στηρίχτηκε για να ανέλθει στη εξουσία, δηλαδή στο πολιτικό Ισλάμ. Ο πρώην πνευματικός του «πατέρας», Φετουλάχ Γκιουλέν, είναι πλέον ο μεγαλύτερος εχθρός, και αυτό δημιουργεί μια πρωτόγνωρη κατάσταση που κάνει τα θεμέλια της παντοδυναμίας του Ερντογάν να τρίζουν. Είναι εμφανές ότι αυτοί που επέλεξαν κάποτε τον Ερντογάν για ηγέτη της Τουρκίας έχουν ανακαλέσει πλέον την εμπιστοσύνη τους.
Οι τρεις φάσεις αποσταθεροποίησης
Η διαδικασία κλονισμού -ακόμα και πιθανής ανατροπής- της εξουσίας του Ερντογάν περνά από τρεις φάσεις, σύμφωνα με ένα πολύ αποκαλυπτικό δημοσίευμα του Τούρκου αρθρογράφου της εφημερίδας Sabah, Mahmut Övür. Η πρώτη φάση ήταν τα γνωστά γεγονότα του Γκεζί Παρκ της Κωνσταντινούπολης τον Ιούνιο του 2013, οπότε για πρώτη φορά ο μέχρι τότε παντοδύναμος Ερντογάν παρουσίασε σημάδια αδυναμίας. Παρόλα αυτά, ο Ερντογάν κατάφερε να ξεπεράσει την κρίση του Γκεζί Παρκ (φυσικά με πολλές απώλειες), ενώ φάνηκε τότε καθαρά ότι «κάποιοι» τον πολεμούν δυναμικά στο εσωτερικό, αλλά και στο εξωτερικό πεδίο.
Ακολούθησε σχετικά γρήγορα η δεύτερη φάση που ξέσπασε με το σκάνδαλο διαφθοράς στις 17 Δεκεμβρίου, με τη θύελλα συλλήψεων, οι οποίες ακουμπούσαν ακόμα και τον ίδιο τον Τούρκο πρωθυπουργό. Το σκάνδαλο αυτό εξελίχθηκε σε ανοιχτό πόλεμο μεταξύ του Ερντογάν και της δικαστικής εξουσίας, και παράλληλα μεταξύ του Ερντογάν και του τάγματος του ισλαμιστή ηγέτη, Φετουλάχ Γκιουλέν. Με τον Γκιουλέν, παρά τις κάποιες προσπάθειες προσέγγισης, παραμένει ένα αγεφύρωτο χάσμα, ειδικότερα μετά και τις πρωτοφανείς κατάρες του τελευταίου κατά της παράταξης του Ερντογάν.
Η τρίτη και ίσως πιο ενδιαφέρουσα φάση, που ακόμα είναι εν εξελίξει, σύμφωνα με τον Mahmut Övür, θα είναι η ομαδική παραίτηση περίπου 50 και πλέον βουλευτών (ήδη έχουν γίνει κάποιες παραιτήσεις) από το κόμμα του Ερντογάν, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους είναι προσκείμενοι στο τάγμα του Γκιουλέν, ενώ κάποιοι από αυτούς διαφώνησαν ριζικά με την αντιμετώπιση του Ερντογάν στο δικαστικό σώμα, θεωρώντας τη στάση του ως δικτατορική παρεκτροπή. Αν εκδηλωθούν όλες αυτές οι παραιτήσεις, θα ξεσπάσει θύελλα αποσταθεροποίησης όλου του πολιτικού συστήματος, ενώ οι συνέπειες για την Οικονομία θα είναι ολέθριες.
Σημειωτέον ότι η πλήρης πολιτική επικράτηση του Ερντογάν βασίστηκε στο περίφημο τουρκικό οικονομικό θαύμα, που στηρίχθηκε κυρίως σε μεγάλα κατασκευαστικά έργα εταιρειών με ισλαμικό προφίλ. Η κρίση ήδη έχει πλήξει σε σοβαρό βαθμό το χρηματιστήριο, ενώ υπήρξε και μια πρωτοφανής υποτίμηση της τουρκικής λίρας στα διεθνή χρηματιστήρια.
Τα πέντε πρόσωπα-κλειδιά
Σε όλη αυτή τη μεγάλη κρίση μπορούμε να ξεχωρίσουμε πέντε πρόσωπα του περιβάλλοντος του Ερντογάν που αναμένεται να κρίνουν και την έκβαση αυτής της κρίσης – της σοβαρότερης στη σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας. Το πρώτο πρόσωπο είναι ο ίδιος ο Ερντογάν που, προς το παρόν, κατευθύνει τις εξελίξεις και ελέγχει σχετικά σε καλό βαθμό τα πράγματα. Το δεύτερο πρόσωπο είναι ο νυν πρόεδρος, Αμπντουλάχ Γκιουλ, που αν και για πολλούς είναι το alter ego του Ερντογάν, έχει δείξει ότι διαφωνεί σε ορισμένες επιλογές του Τούρκου πρωθυπουργού.
Πρόσωπο-κλειδί θεωρείται και ο νέος Υπουργός Εσωτερικών, Efkan Ala, που ανήκει στον στενό πυρήνα του Ερντογάν και έχει αναλάβει να παίξει τον ρόλο του σκληρού στην αντιμετώπιση των προσκείμενων στον Γκιουλέν, στους κόλπους της αστυνομίας και της τουρκικής ασφάλειας και όχι μόνο. Το άλλο πρόσωπο είναι ο περιβόητος Hakan Fidan, αρχηγός της ΜΙΤ, που επίσης είναι από τα πιο έμπιστα πρόσωπα του Ερντογάν, αλλά θεωρείται το «κόκκινο πανί» για τους Ισραηλινούς και για τους Αμερικανούς λόγω των φιλο-ιρανικών του θέσεων.
Τέλος, υπάρχει ένα ακόμα πρόσωπο, το οποίο είναι σχετικά άγνωστο στην Ελλάδα. Πρόκειται για τον υποψήφιο δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης της κεμαλικής παράταξης και πρώην δήμαρχο της περιοχής του Sisli, Mustafa Sarigül. Ο Mustafa Sarigül είναι πολύ δημοφιλής, προορίζεται να αναλάβει την ηγεσία των κεμαλικών και έχει καταφέρει για πρώτη φορά να περάσει στις σφυγμομετρήσεις τον υποψήφιο του Ερντογάν για τη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης, τον νυν δήμαρχο Kadir Topbaş. Άλλωστε, μην ξεχνάμε ότι και ο Ερντογάν ξεκίνησε από τη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης.
Εντύπωση προκαλεί και το ότι ο Ερντογάν αποφάσισε να κάνει στροφή προς την κεμαλική παράταξη, αποσκοπώντας να βρει καινούργιους συμμάχους για να ελέγξει τις πολύ εύθραυστες εσωτερικές ισορροπίες, μετά τη μεγάλη διαμάχη του με το τάγμα του Γκιουλέν. Έτσι, οι δηλώσεις που έκανε στις 6 Ιανουαρίου αναχωρώντας για την Ιαπωνία, ότι είναι θετικός στην εκ νέου διεξαγωγή της δίκης των Τούρκων στρατηγών που κατηγορηθήκαν για συνωμοσία διάπραξης πραξικοπήματος ανατροπής της νόμιμης κυβέρνησης, είναι μια σημαντική στροφή του Τούρκου πρωθυπουργού, την οποία πολλοί απέδωσαν στην κρισιμότητα της κατάστασης και στην προεκλογική περίοδο που διανύει η Τουρκία.
Για το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση και ποιες είναι οι μελλοντικές προοπτικές αυτής της μεγάλης κρίσης υπάρχει ένα σημαντικό άρθρο, της 2ας Ιανουαρίου, της μεγαλύτερης σε κυκλοφορία τουρκικής εφημερίδας Zaman, που εκφράζει επίσημα τις απόψεις Φετουλάχ Γκιουλέν, με τον χαρακτηριστικό τίτλο Τα σενάρια για την Τουρκία το 2014. Στο άρθρο αυτό ο Τούρκος αρθογράφος, Şahin Alpay, περιγράφει ουσιαστικά δύο πιθανά σενάρια για το 2014, τα οποία έχουν προεκτάσεις σε πολλά επίπεδα, καθώς προδιαγράφουν ουσιαστικά τη μελλοντική πορεία της χώρας μέσα στην τωρινή κρίση.
Το πρώτο σενάριο αναφέρει ότι ο Ερντογάν, με το πρόσχημα ότι όλη αυτή η ιστορία είναι ένα αμερικανικό και σιωνιστικό παιχνίδι για να ανατραπεί η κυβέρνησή του που τα τελευταία χρόνια έχει ασκήσει πλήρως ανεξάρτητη πολιτική, προχωρεί στο να σταματήσει τις ανακρίσεις και τη δικαστική διαδικασία για την εξιχνίαση στο μεγάλο αυτό σκάνδαλο. Οι κατηγορίες του Ερντογάν ως προς το τάγμα του Γκιουλέν είναι πως επιχειρεί να δημιουργήσει κράτος εν κράτει.
Το πιο σημαντικό στοιχείο των κατηγοριών του Ερντογάν είναι ότι όλη αυτή η ιστορία έγινε για να σταματήσει η διαδικασία ειρηνικής επίλυσης του Κουρδικού και, φυσικά, να αποφευχθεί ο διαμελισμός της χώρας, ο μόνιμος εφιάλτης των Τούρκων πολιτικών.
Εδώ πραγματικά μπαίνει το ερώτημα τι στάση θα κρατήσουν οι Κούρδοι σε όλη αυτή την ιστορία, ένα ερώτημα με διφορούμενη απάντηση, καθώς πολλά αντικρουόμενα έχουν ειπωθεί απο κουρδικής πλευράς. Ο Ερντογάν υποστηρίζει μια μορφή αυτονομίας στους Κούρδους, ενώ στο σημαντικό επίσης ζήτημα αναθεώρησης του τουρκικού συντάγματος, υπόσχεται ένα σύνταγμα τύπου Ρωσίας, που προβλέπει τοπικές αυτονομίες σε πολλές επαρχίες. Αυτό, σύμφωνα με τη Zaman, είναι το κακό σενάριο, γιατί προλειαίνει μεγαλύτερο διχασμό της χώρας και ρίψη ευθυνών στο τάγμα του Γκιουλέν.
Το δεύτερο σενάριο είναι ότι ο Ερντογάν αποτυγχάνει να σταματήσει τις δικαστικές διώξεις, καθώς δεν καταφέρνει να πείσει ότι όλη αυτή η υπόθεση ήταν μια μεγάλη συνωμοσία σε βάρος της κυβέρνησης του, αλλά και του τουρκικού κράτους. Αυτό έχει άμεσο αντίκτυπο στις δημοτικές εκλογές, όπου το κόμμα του Ερντογάν παίρνει κάτω από το προσδοκώμενο ποσοστό, με άμεση συνέπεια να κλονιστεί η πολιτική του κυριαρχία. Εδώ μπαίνει το μεγάλο ερώτημα αν ο Ερντογάν θα επιμείνει υπό τέτοιες συνθήκες στην αναρρίχησή του στην προεδρία με αυξημένες δικαιοδοσίες και εξουσίες, όπως αρχικά προσδοκούσε. Αν, πάλι, παραμείνει στην πρωθυπουργία θα είναι αδύνατος, ενώ αν τελικά μεταπηδήσει στην προεδρία, δεν θα έχει τις προσδοκώμενες εξουσίες.
Εδώ η Zaman θέτει και το σημαντικό, όπως σημειώνει, ζήτημα των ευρωπαϊκών κριτήριων που θα επανέλθουν στην επικαιρότητα και την ανάγκη τηρήσεως των ευρωπαϊκών δημοκρατικών δεδομένων που, σύμφωνα με την εφημερίδα, έχουν παραβιαστεί κατάφωρα από τον Ερντογάν. Αυτό είναι και το πιο αισιόδοξο σενάριο για τη Zaman, που απηχεί τις απόψεις του Φετουλάχ Γκιουλέν.
Οι ειρωνείες προς την Ελλάδα
Η πιο πιθανή προοπτική για την Τουρκία αν συνεχιστεί η κρίση (αυτό είναι και το πιο πιθανό), είναι ότι ο Ερντογάν θα υιοθετήσει πιο αδιάλλακτες θέσεις και θα προβεί σε πιο βίαιη καταστολή των αντιδράσεων. Αυτό εγκυμονεί τον μεγάλο κίνδυνο εσωτερικών ταραχών που μπορεί να κλονίσουν ακόμα και την ίδια την συνοχή της Τουρκίας. Με τη σειρά του, αυτό μπορεί να οδηγήσει το τουρκικό καθεστώς σε μεγαλύτερη προκλητικότητα προς εξωτερικές κατευθύνσεις, για εκτόνωση της κρίσης. Μια Ελλάδα πλήρως αποδυναμωμένη και μια ελληνική κοινωνία καταπονημένη και εξαντλημένη από την οικονομική κρίση, φαντάζει να είναι προκλητικό δέλεαρ για κάποιους στην Άγκυρα – διόλου τυχαία, άλλωστε, τον τελευταίο καιρό πληθαίνουν τα ειρωνικά δημοσιεύματα στον τουρκικό Τύπο για την κατάσταση στην Ελλάδα.
Μια χαρακτηριστική ένδειξη του κλίματος αυτού είναι και ο τίτλος της γνωστής τουρκικής εφημερίδας Hürriyet, στις 2 Ιανουαρίου Fikra değil Yunanıstan AB başkani, δηλαδή Δεν είναι… ανέκδοτο, η Ελλάδα στην προεδρία της Ε.Ε. Η τουρκική εφημερίδα επικαλείται ανάλογο δημοσίευμα της αυστριακής εφημερίδας Kronen Zeitung, η οποία επίσης ειρωνεύεται την ελληνική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η τουρκική εφημερίδα, μια Ελλάδα που μαστίζεται από την οικονομική κρίση, αναλαμβάνοντας την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ανοίξει ένα μεγάλο κύκλο επικριτικών συζητήσεων για τον ρόλο που μπορεί να παίξει το επόμενο εξάμηνο στην Ευρώπη μια πτωχευμένη χώρα. Μάλιστα, η Hürriyet επισημαίνει ότι το κόστος της ελληνικής προεδρίας θα ανέλθει σε πολλά εκατομμύρια ευρώ, την ίδια περίοδο που οι Έλληνες ζητούν ελεημοσύνη για να ανταπεξέλθουν στις καθημερινές τους απαιτήσεις. Δεν παραλείπει και να παρουσιάσει τις δηλώσεις του αγαπητού στην Τουρκία δημάρχου Θεσσαλονίκης, κ. Μπουτάρη, πως «η κρίση είναι σαν μια παρτίδα πόκερ που αν κερδίσει η Ελλάδα τότε όλα θα πάνε καλά!».
Το θέμα της ελληνικής προεδρίας σχολιάζεται και από άλλες τουρκικές εφημερίδες, όπως η Zaman, με άρθρο του Fikret Ertan, επίσης στο φύλλο της 2ας Ιανουαρίου. Ο Τούρκος αρθογράφος επισημαίνει ότι, κατά τη διάρκεια της ελληνικής προεδρίας, η Ελλάδα θα δώσει μεγάλο βάρος στο ζήτημα των ενεργειακών κοιτασμάτων στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον Τούρκο αρθρογράφο, θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί την ελληνική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να προωθήσει τις βλέψεις της σχετικά με το τεράστιο θέμα της ΑΟΖ, ένα θέμα που θίγει άμεσα τα τουρκικά συμφέροντα. Τελειώνοντας, ο Τούρκος αρθρογράφος προχωρεί σε επικίνδυνες προβλέψεις, τονίζοντας πως τον τελευταίο καιρό παρατηρείται μια αύξηση της ελληνικής προκλητικότητας στο Αιγαίο, με συνεχείς παρενοχλήσεις των τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών, γεγονός που δυσχεραίνει τη συνέχιση του διαλόγου μεταξύ των δυο χωρών για την επίλυση των διμερών προβλημάτων.
Δεν έλειψαν, μάλιστα, και οι απειλές από μερίδα του τουρκικού Τύπου. Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα στις 2 Ιανουαρίου, της φιλοκυβερνητικής τουρκικής εφημερίδας Yeni Şafak, που κυκλοφόρησε με πρωτοσέλιδο τον χαρακτηριστικό τίτλο Θα ανάψουν τα νερά, εννοώντας πως έρχεται μεγάλη κρίση στο Αιγαίο και στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου. Όπως υποστηρίζει το τουρκικό δημοσίευμα, με την ανάληψη της ελληνικής προεδρίας υπάρχει σοβαρή πιθανότητα η ελληνική πλευρά να αδράξει την ευκαιρία για να προχωρήσει στην επίσημη αναγνώριση της ΑΟΖ, που σχετίζεται με την ύπαρξη και εκμετάλλευση των τεράστιων ενεργειακών κοιτασμάτων στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, στην ευρύτερη περιοχή της Κύπρου. Η Τουρκία, σύμφωνα με την εφημερίδα, δεν θα επιτρέψει με κανένα τρόπο την όποια σε αυτό το εξάμηνο ακόμα και αναφορά της ελληνικής κυβέρνησης στο μεγάλο αυτό θέμα.
Συνεχίζοντας, η Yeni Şafak συνεχίζοντας τις απειλές της διατυπώνει την θέση ότι η Τουρκία θα συνεχίσει απτόητη τις έρευνες για την ανακάλυψη -με την προοπτική άμεσης εκμετάλλευσης- των ενεργειακών κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο και σε δεύτερη φάση και στο Αιγαίο, όπου σύμφωνα με τους Τούρκους υπάρχουν τεράστια ενεργειακά κοιτάσματα που θα συμβάλουν αποφασιστικά στη λύση του μεγάλου ενεργειακού προβλήματος της Τουρκίας. Μάλιστα, η τουρκική εφημερίδα φτάνει στο σημείο να κατηγορήσει την ελληνική πλευρά ότι, παρά τις έντονες τουρκικές αντιρρήσεις, ακόμα δεν έχει εγκαταλείψει τα σχέδια της να προχωρήσει στην αποκλειστική έρευνα και εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων στο Αιγαίο. Με λίγα λόγια, η Τουρκία δεν θα επιτρέψει στην Ελλάδα να εκμεταλλευτεί αυτά που της ανήκουν δικαιωματικά και με διεθνείς συνθήκες. Φωνάζει ο κλέφτης για να ακούει ο νοικοκύρης.
ΕΝΘΕΤΟ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Το διεθνές παρασκήνιο της διαμάχης Γκιουλέν-Ερντογάν
Τα τελευταία δύο χρόνια, ειδικά, έχει παρατηρηθεί πως τα υπό την επιρροή του Γκιουλέν ΜΜΕ προωθούσαν μια επιθετική εξωτερική πολιτική της Τουρκίας κατά της Συρίας, ενώ ταυτόχρονα τηρούσαν αποστάσεις από την έντονη κριτική του Ερντογάν ενάντια στο Ισραήλ. Σημείο έντονης τριβής αποτέλεσε η σταδιακή βελτίωση των σχέσεων της Άγκυρας με την Τεχεράνη. Την αντιστροφή του θετικού κλίματος κατά του Ερντογάν ανέλαβε ο «γκιουλενιστής» Ilhan Tamir, ο οποίος διατηρεί άριστες σχέσεις με το ισραηλινό λόμπι, όπως φανερώνει και η συμμετοχή του στη νεοσυντηρητική και ισλαμοφοβική (!) δεξαμενή σκέψης «Henry Jackson Society».
Πρόσφατα έγινε γνωστή άλλη μία περίεργη πληροφορία που, εάν δεν αποτελεί σύμπτωση, ίσως καταδεικνύει τις σχέσεις του ίδιου του Γκιουλέν με την Ουάσινγκτον.
Σύμφωνα με αυτή, οι συνοπτικές διαδικασίες έκδοσης βίζας παραμονής του Γκιουλέν στις ΗΠΑ κινήθηκαν από τον δικηγόρο Ruslan Tsarnaev. Αυτός είχε γίνει γνωστός επειδή ως θείος των βομβιστών της Βοστώνης (!) είχε σπεύσει να καταδικάσει τους ανιψιούς του ως τρομοκράτες.
Την περίοδο, μάλιστα, που είχε επιληφθεί της έκδοσης της βίζας, ήταν νυμφευμένος με τη Samantha Ankara Fuller, κόρη του Graham Fuller, ο οποίος είχε διετελέσει επί σειρά ετών σταθμάρχης της CIA στην Τουρκία!
Όσο η επεκτατική πολιτική του Ερντογάν συνέπιπτε με τον στρατηγικό στόχο του Ισραήλ, αυτόν δηλαδή της αποδυνάμωσης του Ιράν, ο Γκιουλέν και ο Τούρκος πρωθυπουργός διατηρούσαν αρμονικές σχέσεις. Η μη πραγματοποίηση τουρκικής εισβολής στη Συρία εξάντλησε την υπομονή του Γκιουλέν, ο οποίος έκτοτε καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια αποσταθεροποίσης εντός της Τουρκίας, με κύριους μοχλούς την εδώ και χρόνια γνωστή τοις πάσι διαφθορά ευνοούμενων του Ερντογάν και την ελευθερία του Τύπου.
Επιπλέον, ο δημοσιογράφος Αχμέτ Σικ, στο πρόσφατο βιβλίο του αναφέρει πως το κίνημα του Γκιουλέν εντάσσεται στην προσπάθεια εξισλαμισμού της Κεντρικής Ασίας, προκειμένου αυτή να μην καταλήξει στη ρωσική και την κινεζική σφαίρα επιρροής.
Εκεί ακριβώς επέλεξε να επικεντρωθούν τους τελευταίους μήνες οι διπλωματικές προσπάθειες ο Ερντογάν. Σε μια κίνηση που εξέπληξε πολλούς, μία κινεζική αμυντική εταιρεία ανέλαβε από την Τουρκία ένα συμβόλαιο ύψους 4 δισ. δολαρίων για την κατασκευή συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας.
Όσο η επεκτατική πολιτική του Ερντογάν συνέπιπτε με τον στρατηγικό στόχο του Ισραήλ, αυτόν δηλαδή της αποδυνάμωσης του Ιράν, ο Γκιουλέν και ο Τούρκος πρωθυπουργός διατηρούσαν αρμονικές σχέσεις. Η μη πραγματοποίηση τουρκικής εισβολής στη Συρία εξάντλησε την υπομονή του Γκιουλέν, ο οποίος έκτοτε καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια αποσταθεροποίσης εντός της Τουρκίας, με κύριους μοχλούς την εδώ και χρόνια γνωστή τοις πάσι διαφθορά ευνοούμενων του Ερντογάν και την ελευθερία του Τύπου.
Επιπλέον, ο δημοσιογράφος Αχμέτ Σικ, στο πρόσφατο βιβλίο του αναφέρει πως το κίνημα του Γκιουλέν εντάσσεται στην προσπάθεια εξισλαμισμού της Κεντρικής Ασίας, προκειμένου αυτή να μην καταλήξει στη ρωσική και την κινεζική σφαίρα επιρροής.
Εκεί ακριβώς επέλεξε να επικεντρωθούν τους τελευταίους μήνες οι διπλωματικές προσπάθειες ο Ερντογάν. Σε μια κίνηση που εξέπληξε πολλούς, μία κινεζική αμυντική εταιρεία ανέλαβε από την Τουρκία ένα συμβόλαιο ύψους 4 δισ. δολαρίων για την κατασκευή συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας.
Την ίδια περίοδο επισημοποιήθηκε το μεγαλόπνοο σινοτουρκικό project 35 δισ., το οποίο έχει ονομαστεί και Σιδερένιος Δρόμος του Μεταξιού, καθώς μέσω Τουρκίας θα μεταφέρονται εμπορεύματα από την Κίνα μέχρι την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Επίσης, στις 22 Νοεμβρίου ο Ερντογάν προέβη στη θεαματική επαναφορά του ζητήματος της ένταξης της Τουρκίας στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) [οι εργασίες της και επί ελληνικού εδάφους έχουν παρουσιαστεί αναλυτικά σε παλαιότερο τεύχος - βλ. ΗΝ τ. 79].
Σε συνάντησή του με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο Ερντογάν τόνισε πως μια τέτοια ένταξη «θα διευκόλυνε την Άγκυρα στα προβλήματα που αντιμετωπίζει κατά τη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ».
Σε συνάντησή του με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο Ερντογάν τόνισε πως μια τέτοια ένταξη «θα διευκόλυνε την Άγκυρα στα προβλήματα που αντιμετωπίζει κατά τη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ».
Έτσι, η Τουρκία έγινε το πρώτο κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ που έγινε ταυτόχρονα και συνομιλητής ενός περιφερειακού οργανισμού , ο οποίος σχηματίστηκε από τις Ρωσία, Κίνα, Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν, Κιργιστάν και Τατζικιστάν ως αντίβαρο του ΝΑΤΟ!
http://dia-kosmos.blogspot.gr/
http://dia-kosmos.blogspot.gr/
ΤΟΥΡΚΙΑ
Reviewed by diaggeleas
on
16.12.20
Rating:
Reviewed by diaggeleas
on
16.12.20
Rating:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Παρακαλώ να γράφετε με Ελληνικούς χαρακτήρες και να είστε κόσμιοι στις εκφράσεις σας. Οποιοδήποτε άλλο σχόλιο με γκρικλις και ξένη γλώσσα θα διαγράφετε. Ευχαριστώ!