Επισκόπηση θεμάτων εσωτερικής ασφάλειας στην Ελλάδα

του Ιωάννη Μιχαλέτου

Η Οργανωμένη εγκληματική δράση, οι τάσεις, τα σημεία προσοχής και οι κοινωνικές και διεθνείς περιπλοκές.

1. Παράνομη διακίνηση όπλων

Τα συνδικάτα του οργανωμένου εγκλήματος στην Ελλάδα έχουν διευρυνθεί σταδιακά κατά την διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας.Η ύπαρξη παράνομης αγοράς για την διακίνηση μιας πληθώρας παράνομων πυροβόλων όπλων ,η συγκέντρωση σε συγκεκριμένες περιοχές παράνομων μεταναστευτικών πληθυσμών και η σοβαρή οικονομική κρίση που μαστίζει την χώρα παρείχαν τις ιδανικές συνθήκες υπό τις οποίες οι ομάδες του οργανωμένου εγκλήματος μπόρεσαν να αρματωθούν, να στρατολογήσουν νέα μέλη και σε γενικές γραμμές να αυξήσουν την επιρροή τους.

Οι Ελληνικές αρχές υπολογίζουν ότι γύρω στο 1.5 εκατομμύριο πυροβόλα όπλα υπάρχουν αυτήν την στιγμή στην χώρα. Ωστόσο ο αριθμός των ιδιοκτητών με άδειες κυνηγετικών καραμπίνων δεν υπερβαίνει τους 300.000 που σημαίνει ότι τα υπόλοιπα όπλα είναι παράνομα. Κατά την διάρκεια των τριών τελευταίων ετών οι αστυνομικές έρευνες που συνοδεύτηκαν από τις συλλήψεις των μελών των λεγόμενων “νέο-τρομοκρατικών” ομάδων Επαναστατικός Αγώνας και Πυρήνες της Φωτιάς απέδειξαν ότι οι τρομοκράτες κατάφεραν να αποκτήσουν εύκολα όπλα στην μαύρη αγορά.

Όπλα συμπεριλαμβανομένων πιστολιών και πυρομαχικών που εισάγονται από ομάδες του οργανωμένου εγκλήματος από την Αλβανία και τις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας και την πρώην Σοβιετικής Ένωσης , μέσα από μια ποικιλία από παράνομους διαύλους διακίνησης όπλων.

Η Ελληνική Αστυνομία εκτιμά ότι επί του παρόντος περίπου 300 συμμορίες που εμπλέκονται στην εμπορία όπλων λειτουργούν στη χώρα. Τα κύρια σημεία εισόδου γι’ αυτούς έχουν χαρακτηριστεί ως τα Ελληνό-Αλβανικά σύνορα και τα νότια και Δυτικά παράλια της Κρήτης (για τα όπλα που εισάγονται από τη Μέση Ανατολή μέσω πλοίων).H Γενική Ασφάλεια Αττικής έχει εκδώσει όλα αυτά τα χρόνια περίπου 5.000 άδειες για όπλα για την προσωπική προστασία σε συγκεκριμένες ομάδες πολιτών, όπως πολιτικοί, επιχειρηματίες, δημοσιογράφοι και άλλοι που έχουν λόγους να φοβούνται την σωματική τους ακεραιότητα. Συνολικά, μόνο 10.000 πιστόλια και περίστροφα διαθέτουν άδεια .

Από την άλλη πλευρά ωστόσο στον νομό Αττικής και μόνο υπολογίζεται ότι γύρω στις 100.000 όπλα ανήκουν σε πολίτες. Οι συμμετέχοντες στη διακίνηση οπλισμού, είναι κατά βάση εμπλεκόμενοι σε διακίνηση λαθρομεταναστών, ναρκωτικών, σε εκβιασμούς και ένοπλες ληστείες. Η μαύρη αγορά είναι μια πολύ καλή δευτερεύουσα πηγή εισοδήματος σε συνδυασμό με τις πρωταρχικές τους παράνομες δραστηριότητές.

Τα όπλα που πωλούνται χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες:

Τα “καθαρά” και τα “μη καθαρά” (που συνήθως έχουν ασαφή προέλευση).Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει όπλα που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί σε οποιαδήποτε προηγούμενη εγκληματική πράξη, ενώ η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει όπλα που έχουν αλλάξει πολλά χέρια. Για το λόγο αυτό η οπλοκατοχή των τελευταίων αποτελεί πολύ ριψοκίνδυνο παράγοντα καθώς μπορούν πολύ άνετα να εντοπιστούν αν το όπλο σχετίζεται με προηγούμενες ληστείες, ανθρωποκτονίες και άλλα εγκλήματα για τα οποία ο αγοραστής δεν θα είναι ενήμερος.

Στην μαύρη αγορά στην Ελλάδα οι τιμές των όπλων ποικίλουν σημαντικά. Για παράδειγμα ένα τσέχικο CZ κοστίζει από 1000 με 2000 ευρώ. Τα αντιστοίχους φήμης ιταλικά Berretta πωλούνται σήμερα γύρω στα 800 με 1000 ευρώ. Μικρότερη αξία έχει καταγραφή για τα ρωσικά Tokarev (μόνο 500-600 ευρώ) και ένα Magnum 357 (500 ευρώ).Οι τιμές αφορούν αποκλειστικά σε χρησιμοποιημένα όπλα για “καθαρά” υπάρχει περίπτωση ακόμη και να τετραπλασιαστούν.

Η μαύρη αγορά όπλων υπάρχει σε πολλές περιοχές της Αθήνας, όπως στην κεντρική πλατεία Ομονοίας, καθώς και στην περιοχή Λιοσίων και Ζεφυρίου στα βόρειο-Δυτικά προάστια της πόλης. Η αστυνομία επισημαίνει ότι το εμπόριο ναρκωτικών και όπλων πάνε χέρι-χέρι, και ότι έχουν υπάρξει πολλές περιπτώσεις ανταλλαγής συναλλάγματος σε εγκληματικές ομάδες που πουλάνε ηρωίνη ή η κοκαΐνη με αντάλλαγμα όπλα.

2. Ληστείες και άλλα βίαια εγκλήματα σε αύξηση

Στα μέσα του 2009 καθώς η οικονομία παρέκκλινε, ένα κύμα εγκληματικότητας ξέσπασε στην Ελλάδα το οποίο συνεχίζεται έως τη σήμερον. Την δεδομένη χρονική περίοδο εκτιμάται ότι περίπου 216 διαρρήξεις διαπράχθηκαν σε καθημερινή βάση σε όλη τη χώρα, μαζί με 14 ένοπλες ληστείες, 70 κλοπές αυτοκινήτων και μία ανθρωποκτονία. Την ίδια χρονιά διέρρευσε στον Τύπο επίσημη έκθεση της αστυνομίας που ανέφερε ότι παρουσιάστηκε μία αύξηση του ύψους 42% σε ένοπλες ληστείες σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.

Επιπλέον, οι σωματικές επιθέσεις σε πεζούς με σκοπό την κλοπή αυξήθηκαν κατά 83%, και οι ληστείες σε σούπερ μάρκετ και παντοπωλεία κατά 100%.Τα γεγονότα αυτά του 2009 αποτελούν τα μεγαλύτερα ποσοστά εγκληματικότητας που είδε ποτέ η Ελλάδα. Την τελευταία εβδομάδα του Μαρτίου 2010 και μόνο, 145 ένοπλες ληστείες διεπράχθησαν στην Αθήνα. Αυτό έδωσε στην Ελλάδα την αμφίβολη τιμή να είναι «πρωταθλήτρια» της ΕΕ όσον αφορά τη σχετική αύξηση της εγκληματικότητας, σε σύγκριση με όλα τα άλλα κράτη μέλη κατά την περίοδο 2008-2010. Έκτοτε και συγκεκριμένα από τις αρχές Ιανουαρίου του 2011 έως τα μέσα του Θέρους του 2012, η λεγόμενη “βαριά εγκληματικότητα” αυξήθηκε κατά 30% επιπλέον.

Αν θέλαμε να θέσουμε ένα μέτρο σύγκρισης με το παρελθόν ενδεικτικά αναφέρουμε ότι πίσω στο 1980 πανελλαδικά είχαν καταγραφεί μόνο 80 ληστείες ετησίως.

Εκτός Αθηνών τα τελευταία 2,5 έτη έχει παρατηρηθεί ραγδαία αύξηση του εγκλήματος και στην κεντρική Ελλάδα στην περιοχή της Θεσσαλίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Αστυνομικής Διεύθυνσης Θεσσαλίας, υπήρξε αύξηση 90% σε ποινικά αδικήματα για τους πρώτους έξι μήνες του 2010. Παρόμοιες τάσεις σημειώθηκαν στην Κρήτη, την Αχαΐα, την Κορινθία, την Μεσσηνία, την Βοιωτία και την Θεσσαλονίκη.

3. Οργανωμένο έγκλημα στην Ελλάδα : Ένας περιφερειακός σύνδεσμος

Η ραγδαία αύξηση της εγκληματικότητας στην Ελλάδα, η οποία συνδέεται με τη δραματική αύξηση της παράνομης μετανάστευσης και την οικονομική αναταραχή, έχει επίσης ζωτική σχέση με την ύπαρξη ισχυρών εγκληματικών ομάδων στα Βαλκάνια.

Τα ποσοστά ανεργίας στην Ελλάδα – 8% στα μέσα του 2009 – διπλασιάστηκαν τον Απρίλιο του 2011 και φθάνουν αισίως το 25% τον Οκτώβριου του 2012. Το ποσοστό ανεργίας για τους αλλοδαπούς με νόμιμη διαμονή στη χώρα υπερβαίνει το 40% και των παράνομων μεταναστών ενδεχομένως και το 70%. Με απλά λόγια, η νόμιμη αγορά δεν είναι σε θέση να παρέχει ένα εισόδημα για ένα μεγάλο αριθμό των κατοίκων της χώρας.

Ένα άλλο ζήτημα είναι η ύπαρξη των εγκληματικών δικτύων στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Μία έκθεση του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για την διεθνή στρατηγική την ελέγχου των ναρκωτικών, που κυκλοφόρησε το Μάρτιο του 2010, διαβεβαιώνει ότι οι χώρες των Βαλκανίων εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικά σημεία διέλευσης για την αφγανική ηρωίνη, ενώ ο πόλεμος κατά των εμπόρων παρεμποδίζεται από τη διαφθορά και αδυναμία των κρατικών θεσμών.

Σύμφωνα με την έκθεση, η Αλβανία, η Βουλγαρία, το Κόσσοβο, η Σερβία, η Κροατία και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη χρησιμοποιούνται από τους εμπόρους ναρκωτικών για την μετακίνηση αφγανικής ηρωίνης από την Κεντρική Ασία με προορισμό όλη τη Δυτική Ευρώπη. Σε μικρότερο βαθμό, η Ρουμανία και το Μαυροβούνιο θεωρούνται επίσης ως ενδιάμεσοι σταθμοί για τους εμπόρους.

Εκτός από το να είναι μια σημαντική χώρα διαμετακόμισης για την ηρωίνη και την κοκαΐνη είναι η Βουλγαρία, σύμφωνα με την έκθεση, είναι επίσης, ένας παραγωγός των παράνομων ναρκωτικών. Με τη σημαντική γεωγραφική θέση της σε διάφορες βαλκανικές οδούς διαμετακόμισης, η Βουλγαρία είναι ευάλωτη στην παράνομη διακίνηση ναρκωτικών, ανθρώπων, εμπορευμάτων λαθρεμπορίου και χρημάτων.

Από την πλευρά της, η Interpol είναι αρκετά συγκεκριμένη για τον προσδιορισμό της πραγματικής σημασίας των Βαλκανίων στην σημερινή ευρωπαϊκή αγορά ναρκωτικών. Σύμφωνα με την έρευνα του οργανισμού αυτού, οι δύο βασικές διαδρομές που χρησιμοποιούνται για το λαθρεμπόριο ηρωίνης είναι: της βαλκανικής οδού, που διασχίζει την Νοτιοανατολική Ευρώπη, και το Δρόμο του Μεταξιού, που διασχίζει την Κεντρική Ασία.

Το σημείο διασταύρωσης για τη διαδρομή των Βαλκανίων είναι η Τουρκία, η οποία εξακολουθεί να αποτελεί μείζονα περιοχή ανασυγκρότησης και την οδό μεταφοράς για τις ποσότητες ηρωίνης που προορίζονταν για τις ευρωπαϊκές αγορές. Η βαλκανική οδός χωρίζεται σε τρεις επιμέρους άξονες: τη νότια διαδρομή που περνά μέσα από την Τουρκία, την Ελλάδα, την Αλβανία και την Ιταλία.

Την κεντρική διαδρομή που περνάει από την Τουρκία, τη Βουλγαρία, την ΠΓΔΜ, την Σερβία, το Μαυροβούνιο, την Βοσνία-Ερζεγοβίνη, την Κροατία, την Σλοβενία, και καταλήγει είτε στην Ιταλία είτε στην Αυστρία. Τη βόρεια διαδρομή που διατρέχει την Τουρκία, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, την Αυστρία, την Ουγγαρία, την Τσεχική Δημοκρατία και την Πολωνία ή τη Γερμανία. Μεγάλες ποσότητες ηρωίνης προορίζονται είτε για τις Κάτω Χώρες ή το Ηνωμένο Βασίλειο στα εν λόγω δρομολόγια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι λόγω των συχνών συγκρούσεων στην Ν.Α Τουρκία κατά το 2012 και την ένταση που επικρατεί τόσο στο Ιράν όσο και ευρύτερα στη Μέση Ανατολή, είναι λίαν πιθανό να μειωθεί κατά τι η διακίνηση ηρωίνης από το Αφγανιστάν (Λόγω και των πιθανολογούμενων πολιτικών εξελίξεων εκεί) με συνέπεια να αυξηθεί η λιανική της τιμή το 2013. Αυτό θα συνεπάγεται και την περαιτέρω εμπλοκή εγκληματικών οργανώσεων που θα δουν περισσότερα κέρδη σε αυτό το λαθρεμπόριο ενώ οι χρήστες θα προβούν σε περισσότερες εγκληματικές ενέργειες προκειμένου να αντλήσουν τα χρήματα για την κατανάλωση του ναρκωτικού.

Σε ότι αφορά την λαθρομετανάστευση, σε αδρές γραμμές τα ίδια κυκλώματα που κατευθύνουν την ροή ηρωίνης από την Ασία, ελέγχουν και τη διακίνηση των μεταναστών. Η όλη αυτή η κατάσταση έχει άμεσο πολιτικό αντίκτυπο. Δεδομένου ότι το ελληνικό εκλογικό σώμα κατηγορεί τους πολιτικούς για την αντιληπτή αδυναμία τους να αντιμετωπίσουν την αύξηση της εγκληματικότητας, αυτό με τη σειρά του σχετίζεται άμεσα με την απουσία μιας συνεκτικής πολιτικής για την παρεμπόδιση της ροής της παράνομης μετανάστευσης στη χώρα, και κατά συνέπεια την μείωση των εργασιών του διεθνούς συνδικάτου του εγκλήματος, το οποίο σαφέστατα διαθέτει συνεκτικούς αρμούς με Ελληνικά κέντρα εξουσίας είτε κρατικής είτε επιχειρηματικής.

Σύμφωνα με ελληνικές αστυνομικές πηγές, οι ξένοι είναι υπεύθυνοι για το περίπου 65% των εγκλημάτων που διεπράχθησαν στη χώρα το 2010 – αύξηση περίπου 50% από το προηγούμενο έτος. (Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι αλλοδαποί αντιπροσωπεύουν περίπου το 12% του πληθυσμού της χώρας). Παρόμοια ποσοστά εμφανίζονται καθ' όλη τη διάρκεια των τελευταίων ετών. Πρέπει επίσης να επισημανθεί εδώ ότι ποτέ δεν έχουν αναφερθεί πολλά άλλα εγκλήματα που έχουν διαπραχθεί στο εσωτερικό κοινοτήτων των μεταναστών, λόγω της ανησυχίας των παράνομων μεταναστών να επικοινωνούν με την αστυνομικές αρχές. Ούτως, ο πραγματικός αριθμός των εγκλημάτων που διαπράττονται είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό που επισήμως δηλώνεται.

4. Παράνομη “εναλλακτική” οικονομία

Ειδικές Αστυνομικές υπηρεσίες και το ΣΔΟΕ έχουν ανακαλύψει την τελευταία διετία δεκάδες παράνομες αποθήκες με εμπορεύσιμα αγαθά, όπως ρούχα, ενδύματα, τσάντες και έπιπλα, αξίας άνω των 60 εκατομμυρίων ευρώ. Το παράνομο εμπόριο υποσκάπτει τον κύκλο εργασιών του νόμιμου και των ιδιοκτητών καταστημάτων που πωλούν ενδύματα, δερμάτινα είδη και αξεσουάρ ταξιδιού, συμβάλλοντας έτσι στη συνέχιση των δυσμενών οικονομικών συνθηκών για τη νόμιμη οικονομία.

Η πλειοψηφία του εμπορίου λαθραίων προϊόντων ελέγχεται από συγκεκριμένες εθνοτικές ομάδες. Οι Κινέζοι υπήκοοι ασχολούνται με τα είδη ένδυσης και υπόδησης και οι Γεωργιανών με τον καπνό, ενώ οι Νιγηριανοί είναι γνωστοί για την πώληση πειρατικών ψηφιακών δίσκων. Ομάδες από το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές ασχολούνται με την πώληση διαφόρων άλλων αντικειμένων. Μια άλλη εμφανής τάση αφορά σε Ιρακινούς μετανάστες, οι οποίοι άρχισαν να έρχονται στην Αθήνα σε μεγάλους αριθμούς κατά τα ταραγμένα χρόνια μετά την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003. Αυτή η σφιχτοδεμένη ομάδα έχει δημιουργήσει ειδικά σχεδιασμένα καταστήματα στο κέντρο της Αθήνας, όπου διακινούνται κλεμμένα αντικείμενα, κυρίως χρυσός. Οι κλέφτες που παρέχουν αυτά τα τιμαλφή με σκοπό τη μεταπώληση είναι συνήθως Μαροκινοί και Αλγερινοί, σύμφωνα με την αστυνομία.

Πηγές των υπηρεσιών ασφαλείας καταμαρτυρούν ότι υπάρχει επίσης μια ευρέως διαδεδομένη βιομηχανία πλαστογράφησης ταξιδιωτικών εγγράφων με τα περισσότερα δίκτυα να προέρχονται από μεταναστευτικές κοινότητες από την Συρία και το Πακιστάν. Σε μια σημαντική επιδρομή το Φεβρουάριο του 2011, η Ελληνική ειδική οικονομική αστυνομία ανακάλυψε περίπου 500 πλαστά ταξιδιωτικά έγγραφα, ακόμη και κλεμμένες επίσημες σφραγίδες που ανήκουν σε τέτοιες ομάδες. Κατά μέσο όρο 150 άτομα συλλαμβάνονται το μήνα για πλαστογραφήσεις εγγράφων (διαβατήρια, ταυτότητες, κτλ).

Η πλαστογραφία των επίσημων εγγράφων αποτελεί ζωτικής σημασίας ανησυχία για την αντιτρομοκρατική υπηρεσία, δεδομένου ότι οι τρομοκρατικές ομάδες συχνά χρειάζονται πολλαπλές πηγές ψευδούς ταυτότητας για να μπορούν να ταξιδεύουν σε διεθνές επίπεδο και με επιτυχία να αποφεύγουν τον έλεγχο από τις κυβερνήσεις που μπορεί να τους έχουν τοποθετήσει στην μαύρη λίστα των καταζητούμενων .

Σημαντικές τρομοκρατικές ομάδες όπως η Αλ Κάιντα έχουν κατά καιρούς επωφεληθεί από τις υπηρεσίες των παραχαρακτών εμπειρογνωμόνων για να διευκολύνουν τα διεθνή ταξίδια των μελών της οργάνωσης. Με την συνεχιζόμενη κρίση στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή να επιδεινώνεται και την έξοδος από απελπισμένους μετανάστες προς την Ευρώπη, το εμπόριο πλαστογράφησης επίσημων εγγράφων αποτελεί μία σημαντική «βιομηχανία ανάπτυξης» για εγκληματικές ομάδες που ασχολούνται με την εμπορία ανθρώπων στην Ελλάδα του σήμερα.

5. Τομείς επιρροής

Το κέντρο της Αθήνας είναι στην ουσία διαχωρισμένο σε «τομείς επιρροής» από διάφορες εγκληματικά ομάδες στις οποίες εμπλέκονται μετανάστες.

Οι Άραβες έχουν επιρροή στην περιοχή Μεταξουργείου, κοντά στον μεγαλύτερο σιδηροδρομικό σταθμό της χώρας (Σταθμός Λαρίσης),

ενώ ομάδες από το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές συναθροίζονται γύρω από τις οδούς Mενάδρου και Σοφοκλέους.

Αφγανοί και μερικοί Άραβες δραστηριοποιούνται στην περιοχή του Αγίου Παντελεήμονα, ενώ οι παράνομες δραστηριότητες στην περιοχή γύρω

από οδό Φυλής ελέγχεται από Σομαλούς και της Αλγερινούς.

Ομάδες Κούρδων σχετίζονται κυρίως με την περιοχή γύρω από τον σταθμό Βικτώρια ενώ

οι Νιγηριανοί περιφέρονται γύρω από το Πεδίον του Άρεως και την πλατεία Αμερικής.

Επιπροσθέτως η πλέον καθιερωμένη (και μη Μουσουλμανική) κοινότητα των Γεωργιανών δραστηριοποιείται στην περιοχή γύρω από την οδό Μητροπόλεως. Σε γενικές γραμμές «πολυπολιτισμικά» δίκτυα συνδέονται με αλληλένδετες επιχειρήσεις σε πολλές άλλες περιοχές της Αθήνας. Οι πάσης φύσεως μαφίες, ξεχωρίζουν πλέον με την εξειδίκευση σε κατά τομείς οργανωμένης εγκληματικής δραστηριότητας. Οι Γεωργιανοί εξειδικεύονται στις διαρρήξεις υπογείων πολυκατοικιών και αυτοκινήτων, με περιπτώσεις συμμοριών να διαπράττουν πέρα των 100 διαρρήξεων αυτού του είδους σε διάστημα λιγότερο από τρεις μήνες. Οι Σύριοι μετανάστες που δρουν σε εγκληματικές ομάδες, εξειδικεύονται σε παραχαράξεις και διακίνηση μεταναστών κ.ο.κ. Η εξειδίκευση αυτή που παρατηρείτε δεν είναι τυχαίας φύσεως, αλλά δείχνει άτυπες και ενδεχομένως και τυπικές συμφωνίες μεταξύ των ηγετικών κλιμακίων των διαφόρων συμμοριών, που είθισται να διαμορφώνονται σε τόπους συναθροίσεως αυτών και κατά βάση στους εγκλεισμούς τους σε σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας. Σε πολλές περιπτώσεις η οργανωμένη εγκληματική δράση σχεδιάζεται και κατευθύνεται μέσα από τις φυλακές.

Συνολικά, σχεδόν το ένα τέταρτο του αθηναϊκού κέντρου της πόλης θεωρείται πλέον εκτός ορίων από τη νύχτα για όσους δεν είναι διατεθειμένοι να διακινδυνεύσουν τα τιμαλφή τους και, σε ορισμένες περιπτώσεις, την προσωπική τους ασφάλεια.

Η Αθήνα έχει γίνει αναμφισβήτητα η χειρότερη πόλη στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ιδιαίτερα στις χώρες της Ευρωζώνης), όσον αφορά την προσωπική ασφάλεια. Αξίζει να σημειωθεί ότι, αυτή η επιδείνωση της κατάστασης έχει συμβεί σχετικά γρήγορα – τα τελευταία 5 χρόνια – και έχει συνοδευτεί από μια παράλληλη εισροή παράνομων μεταναστών, κυρίως από τη Μέση Ανατολή, τη Νοτιοανατολική Ασία και την Αφρική.

6. Διακίνηση ναρκωτικών στην Ελλάδα

Το παράνομο εμπόριο ναρκωτικών είναι ένα άλλο κεντρικό ζήτημα. Το 2001, καταγράφηκε ότι το 90% της ηρωίνης που πωλείται στην Ελλάδα ελέγχεται από συνδικάτα Τούρκων και Αλβανών υπηκόων .Η Ελληνική αστυνομία σήμερα εκτιμά την συμμετοχή αυτών των δύο ομάδων στο 97%. Το μεγαλύτερο μέρος της ηρωίνης που παράγεται προέρχεται από το Αφγανιστάν και μεταφέρεται στην Ελλάδα μέσω Τουρκίας ή της Βουλγαρίας.

Ένα σημαντικό θέμα είναι η χαμηλή τιμή (πώλησης στο δρόμο )της ηρωίνης στην Ελλάδα σήμερα(λιγότερο από 20 ευρώ ανά γραμμάριο, βαρύτατα νοθευμένης όμως συστάσεως). Αυτή είναι η χαμηλότερη τρέχουσα αξία δρόμου στην Ευρώπη για την ηρωίνη. Ο λόγος για αυτήν την υποτίμηση είναι η κατά 500% αύξηση της παραγωγής οπίου στο Αφγανιστάν από το 2001, σε συνδυασμό με την αυξημένη συγκέντρωση των αλβανικών ομάδων σε αυτό το πεδίο. Μια νέα τάση που παρατηρείτε από το 2009 και εντεύθεν είναι η εισαγωγή ποσοτήτων καθαρού οπίου στη χώρα, κυρίως από Ιρανούς λαθρομετανάστες, με προφανή σκοπό την μελλοντική δημιουργία εργαστηρίων παραγωγής ηρωίνης εντός της Ελλάδος. Η προσπάθεια αυτή στην οποία συμμετέχουν Τουρκικά και Βουλγαρικά κυκλώματα εισαγωγής έχει αντιμετωπιστεί μέχρι στιγμής από τις διωκτικές αρχές.

Μια άλλη διάσταση του εμπορίου ναρκωτικών με άμεσες κοινωνικές προεκτάσεις, είναι το γεγονός ότι κατά τα τελευταία 15 χρόνια, έχει υπάρξει μια αύξηση 1.800% στον αριθμό των θανάτων από υπερβολική δόση στην Ελλάδα. Τα εγγεγραμμένα στοιχεία αφορούν ως επί το πλείστον στους νέους ηλικίας 18-35 χρονών.

Επιπλέον, εισάγεται παράνομα στην Ελλάδα σε μεγάλες ποσότητες από την Αλβανία Ινδική Κάνναβη, σύμφωνα με μαρτυρίες της αστυνομίας περίπου το 70% του τοπικού εμπορίου κάνναβης είναι αλβανικής καταγωγής, ενώ κατάσχονται σε εβδομαδιαία βάση κυρίως στο Δυτικό οδικό άξονα της Ελλάδος περί τα 250 κιλά Κάνναβης. Ενώ οι τιμές για πώληση στον δρόμο είναι χαμηλές για την Αλβανική κάνναβη, οι χρήστες θεωρούν επίσης ότι είναι χαμηλής ποιότητας σε σχέση με την τοπική ελληνική παραγωγή ή εκείνη της Μέσης Ανατολής.

7. Ειδικό τμήμα: Νέο ανερχόμενο είδος ναρκωτικής ουσίας

7.1 Κατ

Επιστημονική ονομασία: Catha edulis

Άλλες ονομασίες: Qat, qaat, quat, gat, jaad, chat, chad, chaad and miraa
Την τελευταία πενταετία παρατηρείτε η εισαγωγή ενός νέου είδους ναρκωτικού στην Ελλάδα που σχετίζεται ευθέως με τις νεομφανιζόμενες μεταναστευτικές κοινότητες. Ονομάζεται Khat (Κατ) και οι παραδοσιακές περιοχές κατανάλωσης είναι η Σομαλία, Υεμένη και Αιθιοπία όπως και οι παραθαλάσσιες περιοχές της Ανατολικής Αφρικής. Τα τελευταία έτη η χρήση του έχει εξαπλωθεί στο Δυτικό κόσμο λόγω της παρουσίας μεταναστών από αυτές τις προαναφερθέντες χώρες, όπου πρέπει να σημειωθεί ότι η καλλιέργεια και χρήση του είναι νόμιμη.

Σύμφωνα με αναφορές του Υπουργείου Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, στη Βρετανία το 90% των Σομαλών μεταναστών το καταναλώνουν ενώ στην Υεμένη θεωρείτε εθνικό ναρκωτικό με ποσοστά κατανάλωσης περί το 80% για ενήλικους άνδρες.

Καταναλώνεται από το στόμα με μάσημα των χλωρών φύλλων, όπως και με κάπνισμα των ξερών φύλλων εάν και οι επιδράσεις είναι λιγότερες με τη δεύτερη μέθοδο. Χρησιμοποιείτε όμως με συνδυασμό και άλλων ουσιών στο κάπνισμα όπως Κάνναβης ακόμα και μικροποσοτήτων κοκαΐνης ή παράλληλα με τη κατάποση αλκοόλ.

Στη Βρετανία, Ολλανδία και τις Σκανδιναβικές χώρες ο τρόπος κατανάλωσης αυτός αποκαλείτε από τους χρήστες “Super combo” και υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι για την υγεία του χρήστη. Επιπλέον αποτελεί και έναν έμμεσο τρόπο περαιτέρω διάδοσης του “ΚΑΤ”.

Το παραπάνω προσομοιάζει με τους ανάλογους συνδυασμούς κοκαΐνης-χασίς, ηρωίνης-χασίς και κοκαΐνης-ηρωίνης (Speedball). Σε γενικές γραμμές ταιριάζει με τη τάση της τελευταίας δεκαετίας περί χρήσης πολυναρκωτικών ουσιών Επίσης το “ΚΑΤ” χρησιμοποιείτε και ως παρασκεύασμα σε κέικ και γλυκά.

Περαιτέρω παρατηρείτε η ολοένα και αυξανόμενη κατανάλωση του “ΚΑΤ” και από ντόπιους Ευρωπαίους και Αμερικανούς κυρίως φοιτητές, οδηγούς και λοιπά άτομα που χρειάζονται κατά τη βούληση τους ουσίες προκειμένου να αντέξουν κούραση, μακρινά ταξίδια. Τέλος το “ΚΑΤ” χρησιμοποιείτε σχετικά διαδεδομένα και από στέκια νεολαίας στο Άμστερνταμ, Λονδίνο και Νέα Υόρκη ως μια νέα τάση και μόδα.

7.2 Επιδράσεις

Λόγω του στοιχείου cathinone, οι επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό ομοιάζουν με αυτές των αμφεταμινών, με κύρια χαρακτηριστικά την εγρήγορση, αϋπνία, μείωση διάθεσης για τροφή, ευφορία και σε μερικές περιπτώσεις έξαψης.

Μακροχρόνια χρήση προκαλεί παραισθήσεις, υπερκινητικότητα, κατάθλιψη, έλκος στομάχου, διαταραχές ήπατος, μεγάλη έλλειψη συγκέντρωσης και κάθετη πτώση της σεξουαλικής δραστηριότητας, εάν και η τελευταία αυξάνεται σημαντικά στην πρώτη φάση της κατανάλωσης. Είναι εθιστική ουσία στην ίδια κλίμακα του “Έκσταση” και κατά τι λιγότερο από την Ινδική Κάνναβη, τις αμφεταμίνες και το LSD, σύμφωνα με Βρετανικές ιατρικές έρευνες.

Ακόμα λόγω της χρήσης της ουσίας σε κλειστούς χώρους με τη συνοδεία καπνού και αλκοόλ για πολλές ώρες, ενυπάρχει σοβαρός κίνδυνος αναπνευστικών προβλημάτων στους χρήστες και θαμώνες.

7.3 Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά

Το “ΚΑΤ” προκειμένου να καταναλωθεί με το στόμα (μάσημα) για πλήρης επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό χρειάζεται να είναι φρέσκο και χλωρό. Η μέχρι τώρα έρευνα έχει δείξει ότι το μεγαλύτερο κέντρο κατανάλωσης και αναδιανομής στην Ευρώπη είναι η Βρετανία όπου καθημερινές πτήσεις εισάγουν “ΚΑΤ” συνήθως αυθημερόν το οποίο στη συνέχεια διανέμεται στις κοινότητες Σομαλών και Υεμένων ανά τη χώρα και εξάγεται σε αρκετές περιπτώσεις αεροπορικώς ακόμα και στη χώρα μας, με σημείο εισόδου τον διεθνή αερολιμένα Αθηνών.

Προκειμένου το ναρκωτικό αυτό να διατηρείτε σε φρέσκια κατάσταση ορισμένες μεθοδεύσεις έχουν χρησιμοποιηθεί, όπως το τύλιγμα των φύλλων με βρεγμένα φλούδες μπανάνες και άλλα συναφή. Επιπλέον η ψύξη σε συνδυασμό με αυξημένο επίπεδο υγρασίας μπορεί να διατηρήσει το φυτό προκειμένου αυτό να ταξιδέψει οδικώς.

Παρόλα τα παραπάνω, κατανάλωση υφίσταται και σε ξερή μορφή γεγονός που δυσχεραίνει σε πολύ μεγάλο βαθμό την ανάλυση με βάση ταυτοποίηση πτήσεων και εντοπισμό μεταφοράς δικτύων.

7.4 Τιμές

Στην Βρετανία και συγκεκριμένα στο Ανατολικό Λονδίνο όπου είναι το κατεξοχήν κέντρο αγοράς του “ΚΑΤ” η τιμή του εκτιμάται την παρούσα περίοδο σε 6 Ευρώ ανά δέμα που σε ένα καθ’ έξιν χρήστη αρκεί για κατανάλωση μερικών ημερών. Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι η τιμή του είναι αρκετά υψηλότερη λόγω των μεταφορικών και της μη διαδεδομένης χρήσης του.

Στις ΗΠΑ λόγω των αυστηρών ελέγχων το “ΚΑΤ” στοιχίζει 10 φορές περισσότερο από ότι στη Βρετανία και σύμφωνα με το BBC τα παράνομα δίκτυα πώλησης έχουν κύκλο εργασιών 150 εκατομμύρια Λίρες Αγγλίας, ενώ η αντιμετώπιση του “ΚΑΤ” στις ΗΠΑ έχει την ίδια αυστηρότητα με αυτή της κοκαΐνης και της ηρωίνης.

7.4 Εξελίξεις-τάσεις

Στην Βρετανία όπως και στην Ολλανδία το “ΚΑΤ” θεωρείτε 3ης κατηγορίας ναρκωτικό και ουσιαστικά υπάγεται σε ένα ημί-ελεύθερο καθεστώς. Ως εκ τούτου η συντριπτική πλειονότητα των εισαγωγών στη χώρα μας είναι φυσικό να προέρχεται από αυτά τα κράτη, όπου και διαμένουν μεγάλες Σομαλικές και Υεμενιτικές κοινότητες. Οι τελευταίες διασυνδέονται με τις εν Ελλάδι ευρισκόμενες καθότι μεγάλο μέρος αυτών εισήλθαν στη Δυτική Ευρώπη και Βρετανία αφότου πέρασαν λαθραίως από την Ελλάδα και όσοι βρίσκονται εδώ αναζητούν ως επί το πλείστον τρόπους μετακίνησης προς τα εκεί.

Αυτό σημαίνει ότι το ναρκωτικό “ΚΑΤ” συνδέεται ευθέως με τις διαδρομές και τα κοινωνικά δίκτυα των Σομαλών και Υεμένων λαθρομεταναστών στην Ευρώπη. Δεν είναι απίθανο να λεχθεί ότι η διασπορά αυτού του ναρκωτικού θα αυξηθεί το προσεχές διάστημα στην Ελλάδα προκειμένου να συσσωρευτεί κεφάλαιο στις κοινότητες των λαθρομεταναστών για να χρηματοδοτήσουν είτε την διαδρομή τους προς τη Δυτική Ευρώπη, είτε για να καλυτερεύσουν τη θέση τους στη παρούσα κοινωνική διαστρωμάτωση όπου οι εν λόγω λαθρομετανάστες κατέχουν χαμηλή θέση ενώ οι υπόλοιπες ναρκωτικές ουσίες νέμονται από άλλες ισχυρότερες ομάδες.

Σε αυτή την περίπτωση το στοχευθέν καταναλωτικό κοινό θα είναι οι Έλληνες νέοι ως μια μεγάλη δεξαμενή καταναλωτών πέρα από τους συνήθεις Σομαλούς και λοιπούς λαθρομετανάστες.

Η χρήση του ΚΑΤ συνδέεται ευθέως με την πειρατεία στη Σομαλία όπου οι πειρατές βρίσκονται υπό την επίδραση του κατά την εκτέλεση των επιδρομών – ρεσάλτων τους, ενώ τα κυκλώματα των λαθρεμπόρων συμπλέκονται με αυτά των πειρατών. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του διεθνούς τύπου το “ΚΑΤ” αποκτά μεγάλη οικονομική σημασία για τις κοινότητες των Σομαλών και Υεμένων ανά το κόσμο και υπάρχει σύνδεση μεταξύ πειρατών-λαθρεμπόρων ναρκωτικών-εξτρεμιστών Ισλαμιστών (Οργάνωση Σαμπαάμπ).

Σε γενικές γραμμές η εποχή των υπερεθνικών εγκληματικών δικτύων, της ευκολίας που προσφέρουν σε αυτά οι αερομεταφορές και οι τηλεπικοινωνίες, μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με ανάλογη ευελιξία σκέψης και δράσης από τις εγχώριες Αστυνομικές αρχές.

Σε ότι αφορά το συγκεκριμένο ναρκωτικό, πρόκειται μεταξύ των άλλων και για στοίχημα εκ μέρους της Ελληνικής Αστυνομίας να σταματήσει τη ροή του προτού η κατάσταση εξελιχθεί σε ανάλογο επίπεδο όπως τα υπόλοιπα γνωστότερα είδη παρανόμων ουσιών. Τα τελευταία τρία έτη έχουν σημειωθεί δεκάδες συλλήψεις διακινητών Κατ και η κατάσταση ελέγχεται ως προς την μεγάλη αυξητική τάση που είχε σημειωθεί μεταξύ 2007-2010.

Ο συνδυασμός της εμπορίας του ΚΑΤ με συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες λαθρομεταναστών εμπεριέχει ούτως ή άλλως σημαντικές δυσκολίες και αποτελεί μία ακόμη επιβάρυνση για το Ελληνικό σύστημα ασφάλειας, που αποτελεί ένα από τα πλέον δοκιμαζόμενα, αξιόμαχα και κυρίως πολύτιμα για την όλη αρχιτεκτονική εσωτερικής ασφάλειας του συνόλου της Ευρωπαική Ένωσης, λόγω της γεωπολιτικής θέσης της Ελλάδος.