Άρης (θεός του πολέμου)
Γράφει ο Χείλων-https://chilonas.com
Ο Άρης (ή Άρες ή Άρευς ή Ενυάλιος) θεωρείτο θεός του πολέμου στην αρχαία Ελλάδα και ήταν ίσως ο πιο αντιδημοφιλής από όλους τους Ολύμπιους θεούς λόγω της ιδιοσυγκρασίας, της επιθετικότητας και της ακόρεστης δίψας του για πόλεμο. Αποπλάνησε την Αφροδίτη, πολέμησε ανεπιτυχώς με τον Ηρακλή και εξόργισε τον Ποσειδώνα σκοτώνοντας τον γιο του Αλιρρόθιο. Υπήρξε ένας από τους πιο «ανθρώπινους» Ολύμπιους θεούς, αποτέλεσε δημοφιλές θέμα στην Ελληνική τέχνη και ακόμα περισσότερο στη Ρωμαϊκή εποχή που επίσης θεωρείτο θεός του πολέμου με την Λατινική ονομασία Μαρς/Mars.
Γλυπτό Άρης και Αφροδίτη στο Πάρκο Blüher στη Δρέσδη Kalispera Dell, CC BY 3.0, via Wikimedia Commons
Οικογενειακές σχέσεις
Ο Άρης ήταν θεός δεύτερης γενιάς, γιος του Δία και της Ήρας και αδελφές του ήταν η Ήβη και η Ειλειθυία. Παρά το γεγονός ότι ήταν θεός, οι Έλληνες θεωρούσαν ότι καταγόταν από τη Θράκη, ίσως σε μια προσπάθεια συσχετισμού με όσους λαούς θεωρούσαν ξένους και φιλοπόλεμους. Ο Άρης απέκτησε πολλά παιδιά με διαφορετικές συντρόφους, αρκετά από τα οποία ατύχησαν όταν ήλθαν αντιμέτωπα με τον Ηρακλή κατά την εκτέλεση των διαβόητων άθλων του. Χαρακτηριστικά η κόρη του Ιππολύτη, η βασίλισσα των Αμαζόνων, έχασε την ζώνη της, ο γιος του Ευρυτίων έχασε τα βοοειδή του και ο Διομήδης τα άλογα του από τον Έλληνα ήρωα. Να σημειωθεί ότι οι θαρραλέες και φιλοπόλεμες Αμαζόνες θεωρούνταν επίσης απόγονοι του Άρη.
Ο Άρης φημιζόταν για την ομορφιά και το θάρρος του, προσόντα που τον βοήθησαν να κερδίσει την συμπάθεια της Αφροδίτης (αν και ήταν παντρεμένη με τον Ηφαίστειο) με την οποία απέκτησε μια κόρη, την Αρμονία και τον Έρωτα θεό της αγάπης και επιθυμίας. Ο Ήφαιστος κατάφερε να παγιδεύσει τους εραστές σε ένα ειδικά κατασκευασμένο κρεβάτι και η ιστορία αναφέρεται λεπτομερώς στο βιβλίο 8 στίχος 266-366 της Οδύσσειας. Η τιμωρία για την πράξη του Άρη ήταν προσωρινή αποβολή από τον Όλυμπο.
Στην Θεογονία του Ησιόδου που αναφέρεται ως «ο Άρης που διαπερνά τις ασπίδες» και «ο Άρης που λεηλατεί τις πόλεις» ο θεός αντιπροσώπευε την πιο βάναυση και αιματηρή πλευρά της μάχης, σε αντίθεση με την Αθηνά που αντιπροσώπευε την στρατηγική πλευρά του πολέμου.
Ο Άρης συνοδεύεται επίσης από τις Μάχες (δαίμονες του πολέμου – κόρες της Έριδας) τις Υσμίνες (δαίμονες της συμπλοκής – παιδιά της Έριδας) τον Πόλεμο (δαίμονας του πολέμου ή επίθετο του Άρη) και την κόρη του Πολέμου, την Αλαλά, θεά -προσωποποίηση της Ελληνικής πολεμικής κραυγής, το όνομα της οποίας χρησιμοποιεί ο Άρης ως δική του πολεμική κραυγή. Η αδελφή του Άρη Ήβη φέρεται επίσης να του προετοιμάζει λουτρά. Σύμφωνα με τον Παυσανία, οι ντόπιοι κάτοικοι της Θεράπνης στη Σπάρτη, αναγνώριζαν τη Θηρώ ως θεραπαινίδα του Άρη.
Ίδρυση των Θηβών
Ένας από τους ρόλους του Άρη εκφράστηκε στην αρχαία Ελλάδα με τον ιδρυτικό μύθο της Θήβας: Ο Άρης ήταν ο πρόγονος του υδάτινου δράκου που σκοτώθηκε από τον Κάδμο και από τα δόντια που σπάρθηκαν στο έδαφος φύτρωσαν οι αυτόχθονες Σπαρτοί. Ο Κάδμος για να εξιλεωθεί έθεσε τον εαυτό του στην υπηρεσία του Άρη για οκτώ χρόνια και προκειμένου να εξευμενίσει τον θεό, πήρε ως σύζυγο την Αρμονία, κόρη του Άρη με την Αφροδίτη. Με αυτόν τον τρόπο, ο Κάδμος διευθέτησε όλες τις διαμάχες και ίδρυσε την πόλη της Θήβας.
Ο Δίας χωρίζει την Αθηνά και τον Άρη, ενώ ο Κύκνος φεύγει με άρμα (δεξιά) καθώς φτάνει ο Ηρακλής (αριστερά), Αττικός μελανόμορφος κρατήρας, 540–510 π.Χ. του Νικοσθένη (Βρετανικό Μουσείο). British Museum, Public domain, via Wikimedia Commons
Μονομαχία με τον Ηρακλή
Ο πιο δημοφιλής μύθος του Άρη αφορά στη μάχη του με τον Ηρακλή. Ο γιος του Κύκνος, ήταν διαβόητος για τις επιθέσεις στους προσκυνητές καθ’ οδόν προς το μαντείο των Δελφών, με αποτέλεσμα να εξοργισθεί ο Απόλλων, ο οποίος έστειλε τον Ηρακλή να τον αντιμετωπίσει. Ο Ηρακλής σκότωσε τον Κύκνο και ο Άρης έξαλλος προκάλεσε τον ήρωα σε μάχη. Ωστόσο, ο Ηρακλής με την προστασία της Αθηνάς κατάφερε να τραυματίσει τον Άρη.
Άρης και Αλωάδες
Όταν οι γιοι του Ποσειδώνα Ώτος και Εφιάλτης, που επονομάζονται Αλωάδες απείλησαν με πόλεμο τους θεούς, εξουδετέρωσαν τον Άρη δένοντάς τον με αλυσίδες μέσα σε χάλκινο δοχείο για δεκατρείς μήνες. Η μητριά των Αλωάδων Ηερίβοια φανέρωσε τον τόπο φυλάκισής του και τον ελευθέρωσε κρυφά ο Ερμής, ενώ η Άρτεμις εξόντωσε τους Αλωάδες στη Νάξο με δόλο (Απολλόδωρος 1.7).
Άρης και Αχιλλέας
Πριν από τη γέννηση του Αχιλλέα η μητέρα του Θέτις προμαντεύει τόσο τη γέννηση όσο και τον θάνατο του γιου της από τον Πηλέα και τον περιγράφει συγκρίνοντάς τον με τον Άρη: στα χέρια όμοιος με τον Άρη, όπως και στα γρήγορα σαν τον κεραυνό πόδια (Πίνδ., Ισθμ. 8.37).
Ο Άρης θέλησε να εκδικηθεί τον Αχιλλέα, διότι ο ήρωας σκότωσε την κόρη του Αμαζόνα Πενθεσίλεια και παρά τα διαφορετικά οριζόμενα από τις Μοίρες που άλλα όριζαν κινήθηκε εναντίον του. Τον σταμάτησε ο Δίας με χτύπημα του κεραυνού του.
Τρωικός πόλεμος
Στον Τρωικό πόλεμο, ο Άρης υποστηρίζει τους Τρώες και ενίοτε τους οδηγεί στη μάχη μαζί με τον Έκτορα. Η Ιλιάδα σκιαγραφεί τον Άρη με μελανά χρώματα και περιγράφεται ως «μισητός» «δολοφόνος» «αδηφάγος πόλεμος» και «κατάρα των ανθρώπων». Η εικόνα του Ομήρου για τον Άρη, στις παραπάνω μυθολογικές ιστορίες, φανερώνουν συχνά τις αδυναμίες του σε σύγκριση με τους άλλους θεούς.
Άποψη του Αρείου Πάγου από την Ακρόπολη ajbear AKA KiltBear https://www.flickr.com/photos/ajbear/, CC BY-SA 2.0 via Wikimedia Commons
Άρης & Ποσειδώνας
Ο Άρης αναστάτωσε την αρμονία του Ολύμπου όταν κατηγορήθηκε ότι σκότωσε τον γιο του Ποσειδώνα Αλιρρόθιο κοντά σε ένα ρέμα κάτω από την Ακρόπολη των Αθηνών, με αποτέλεσμα να συγκληθεί ειδικό δικαστήριο – ο Άρειος Πάγος – σε έναν λόφο κοντά στο ρέμα, για να εξετάσει την υπόθεση. Ο θεός αθωώθηκε καθώς αποκαλύφθηκε ότι ο Αλιρρόθιος είχε βιάσει την κόρη του Άρη Αλκίππη. Έκτοτε ο Άρειος Πάγος καθιερώθηκε ως δικαστήριο για υποθέσεις που αφορούσαν δολοφονίες και ασέβεια.
Ερμής και Διόνυσος στο μέσον δεξιά η Δήμητρα στηρίζει το πηγούνι στο χέρι της και ακολουθεί ο Άρης _Ζωφόρος του Παρθενώνα Βρετανικό Μουσείο
Άρης και Διόνυσος
Ο Όμηρος αναφέρει ότι αμφότεροι οι θεοί είναι άγριοι, κατάγονται από τη Θράκη και υπερβαίνουν τα όρια. Στη Γιγαντομαχία ο Διόνυσος εμφανίζεται ως ισχυρός πολεμιστής που πολεμά με δόρυ και συμπορεύεται με τον Άρη. Εξάλλου, ο Διόνυσος εμφανίζεται και ως κατακτητής της Ανατολής, αποτελώντας πρότυπο αργότερα για τον Μ. Αλέξανδρο. Επιπλέον οι δυο θεοί σχετίζονται με τη Θήβα, ο μεν Άρης ως γενάρχης των Θηβαίων και του βασιλικού οίκου της πόλης, ο δε Διόνυσος ως γόνος της κόρης του ιδρυτή της πόλης Κάδμου από τον Δία.
Λατρεία
Λαμβάνοντας υπόψη την στρατιωτική κουλτούρα της πόλης δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός, ότι ο Άρης εκτιμήθηκε πολύ στη Σπάρτη. Ο Άρης συνήθως δεν λατρευόταν, αλλά υπήρχαν λατρευτικοί χώροι με ναούς στην Κρήτη (αναφέρεται σε δίσκους Γραμμικής Β’ από την Κνωσό) και στο Άργος, την Αθήνα, τις Ερυθρές, τις Γερόνθρες (Λακωνία) τη Μεγαλόπολη, την Τεγέα, τη Θεράπνη (Λακωνία) και την Τροιζήνα. Λατρευόταν επίσης στη Θράκη και ήταν δημοφιλής μεταξύ των Κολχών στη Μαύρη Θάλασσα.
Στην αρχαία Ελληνική αρχαϊκή και κλασική τέχνη, ο Άρης απεικονίζεται συχνά φορώντας πλήρη πανοπλία – κράνος και φέρει ασπίδα και δόρυ, όπως κάθε πολεμιστής. Ενίοτε απεικονίζεται να οδηγεί τέθριππο με άλογα που ονομάζονταν Αίθων (πυρώδης, άγριος, ορμητικός ή με το χρώμα της φωτιάς), Φλόγιος, Κόναβος (θόρυβος, κλαγγή, κτύπος, κρότος, πάταγος) και Φόβος (Κόιντος Σμυρναίος 8.239-243). Η μάχη του Άρη με τον Ηρακλή αποτέλεσε δημοφιλές θέμα στα Αττικά αγγεία τον 6ο αιώνα π.Χ.
Σε μεταγενέστερους χρόνους, στον αντίστοιχο Ρωμαϊκό θεό Άρη/Mars δόθηκαν πολλές από τις ιδιότητές του, αλλά με λιγότερα ανθρώπινα στοιχεία. Στη Ρωμαϊκή μυθολογία, ο Άρης ήταν πατέρας του Ρωμύλου και του Ρέμου (μέσω του βιασμού της Εστιάδας Ρέας ή Ρέας Συλβίας) των θρυλικών ιδρυτών της Ρώμης και ως εκ τούτου, η πόλη απέκτησε ιερό καθεστώς. Όπως η Αθηνά για την Αθήνα, ο Μαρς ήταν προστάτης θεός της Ρωμαϊκής πρωτεύουσας και ο μήνας Μάρτιος πήρε το όνομά του.
Λόγω της Ρωμαϊκής επέκτασης στις χώρες των Κελτών – Γαλατών δημιουργήθηκαν αρκετές νέες λατρείες, αποτελέσματα θεοκρασίας (πρόσμειξη ιδιοτήτων διαφόρων θεοτήτων σε άλλη θεότητα) του Μαρς τον οποίο οι Κέλτες ταύτισαν με τους θεούς:
Ο Άρης (ή Άρες ή Άρευς ή Ενυάλιος) θεωρείτο θεός του πολέμου στην αρχαία Ελλάδα και ήταν ίσως ο πιο αντιδημοφιλής από όλους τους Ολύμπιους θεούς λόγω της ιδιοσυγκρασίας, της επιθετικότητας και της ακόρεστης δίψας του για πόλεμο. Αποπλάνησε την Αφροδίτη, πολέμησε ανεπιτυχώς με τον Ηρακλή και εξόργισε τον Ποσειδώνα σκοτώνοντας τον γιο του Αλιρρόθιο. Υπήρξε ένας από τους πιο «ανθρώπινους» Ολύμπιους θεούς, αποτέλεσε δημοφιλές θέμα στην Ελληνική τέχνη και ακόμα περισσότερο στη Ρωμαϊκή εποχή που επίσης θεωρείτο θεός του πολέμου με την Λατινική ονομασία Μαρς/Mars.
Γλυπτό Άρης και Αφροδίτη στο Πάρκο Blüher στη Δρέσδη Kalispera Dell, CC BY 3.0, via Wikimedia CommonsΟικογενειακές σχέσεις
Ο Άρης ήταν θεός δεύτερης γενιάς, γιος του Δία και της Ήρας και αδελφές του ήταν η Ήβη και η Ειλειθυία. Παρά το γεγονός ότι ήταν θεός, οι Έλληνες θεωρούσαν ότι καταγόταν από τη Θράκη, ίσως σε μια προσπάθεια συσχετισμού με όσους λαούς θεωρούσαν ξένους και φιλοπόλεμους. Ο Άρης απέκτησε πολλά παιδιά με διαφορετικές συντρόφους, αρκετά από τα οποία ατύχησαν όταν ήλθαν αντιμέτωπα με τον Ηρακλή κατά την εκτέλεση των διαβόητων άθλων του. Χαρακτηριστικά η κόρη του Ιππολύτη, η βασίλισσα των Αμαζόνων, έχασε την ζώνη της, ο γιος του Ευρυτίων έχασε τα βοοειδή του και ο Διομήδης τα άλογα του από τον Έλληνα ήρωα. Να σημειωθεί ότι οι θαρραλέες και φιλοπόλεμες Αμαζόνες θεωρούνταν επίσης απόγονοι του Άρη.
Ο Άρης φημιζόταν για την ομορφιά και το θάρρος του, προσόντα που τον βοήθησαν να κερδίσει την συμπάθεια της Αφροδίτης (αν και ήταν παντρεμένη με τον Ηφαίστειο) με την οποία απέκτησε μια κόρη, την Αρμονία και τον Έρωτα θεό της αγάπης και επιθυμίας. Ο Ήφαιστος κατάφερε να παγιδεύσει τους εραστές σε ένα ειδικά κατασκευασμένο κρεβάτι και η ιστορία αναφέρεται λεπτομερώς στο βιβλίο 8 στίχος 266-366 της Οδύσσειας. Η τιμωρία για την πράξη του Άρη ήταν προσωρινή αποβολή από τον Όλυμπο.
Στην Θεογονία του Ησιόδου που αναφέρεται ως «ο Άρης που διαπερνά τις ασπίδες» και «ο Άρης που λεηλατεί τις πόλεις» ο θεός αντιπροσώπευε την πιο βάναυση και αιματηρή πλευρά της μάχης, σε αντίθεση με την Αθηνά που αντιπροσώπευε την στρατηγική πλευρά του πολέμου.
Στην Ελληνική μυθολογία, ο Άρης εμφανίζεται μαζί με τα παιδιά που απέκτησε με την Αφροδίτη, καθώς και τους Φόβο και Δείμο (Τρόμο) την αδερφή του Έριδα (Διαμάχη) και την ηνίοχό του Ενυώ.
Άρης _ αγαλματίδιο από τερακότα Willem Hendrik van der Wall, 1757 Rijksmuseum
Ο Άρης συνοδεύεται επίσης από τις Μάχες (δαίμονες του πολέμου – κόρες της Έριδας) τις Υσμίνες (δαίμονες της συμπλοκής – παιδιά της Έριδας) τον Πόλεμο (δαίμονας του πολέμου ή επίθετο του Άρη) και την κόρη του Πολέμου, την Αλαλά, θεά -προσωποποίηση της Ελληνικής πολεμικής κραυγής, το όνομα της οποίας χρησιμοποιεί ο Άρης ως δική του πολεμική κραυγή. Η αδελφή του Άρη Ήβη φέρεται επίσης να του προετοιμάζει λουτρά. Σύμφωνα με τον Παυσανία, οι ντόπιοι κάτοικοι της Θεράπνης στη Σπάρτη, αναγνώριζαν τη Θηρώ ως θεραπαινίδα του Άρη.
Ίδρυση των Θηβών
Ένας από τους ρόλους του Άρη εκφράστηκε στην αρχαία Ελλάδα με τον ιδρυτικό μύθο της Θήβας: Ο Άρης ήταν ο πρόγονος του υδάτινου δράκου που σκοτώθηκε από τον Κάδμο και από τα δόντια που σπάρθηκαν στο έδαφος φύτρωσαν οι αυτόχθονες Σπαρτοί. Ο Κάδμος για να εξιλεωθεί έθεσε τον εαυτό του στην υπηρεσία του Άρη για οκτώ χρόνια και προκειμένου να εξευμενίσει τον θεό, πήρε ως σύζυγο την Αρμονία, κόρη του Άρη με την Αφροδίτη. Με αυτόν τον τρόπο, ο Κάδμος διευθέτησε όλες τις διαμάχες και ίδρυσε την πόλη της Θήβας.
Ο Δίας χωρίζει την Αθηνά και τον Άρη, ενώ ο Κύκνος φεύγει με άρμα (δεξιά) καθώς φτάνει ο Ηρακλής (αριστερά), Αττικός μελανόμορφος κρατήρας, 540–510 π.Χ. του Νικοσθένη (Βρετανικό Μουσείο). British Museum, Public domain, via Wikimedia CommonsΜονομαχία με τον Ηρακλή
Ο πιο δημοφιλής μύθος του Άρη αφορά στη μάχη του με τον Ηρακλή. Ο γιος του Κύκνος, ήταν διαβόητος για τις επιθέσεις στους προσκυνητές καθ’ οδόν προς το μαντείο των Δελφών, με αποτέλεσμα να εξοργισθεί ο Απόλλων, ο οποίος έστειλε τον Ηρακλή να τον αντιμετωπίσει. Ο Ηρακλής σκότωσε τον Κύκνο και ο Άρης έξαλλος προκάλεσε τον ήρωα σε μάχη. Ωστόσο, ο Ηρακλής με την προστασία της Αθηνάς κατάφερε να τραυματίσει τον Άρη.
Άρης και Αλωάδες
Όταν οι γιοι του Ποσειδώνα Ώτος και Εφιάλτης, που επονομάζονται Αλωάδες απείλησαν με πόλεμο τους θεούς, εξουδετέρωσαν τον Άρη δένοντάς τον με αλυσίδες μέσα σε χάλκινο δοχείο για δεκατρείς μήνες. Η μητριά των Αλωάδων Ηερίβοια φανέρωσε τον τόπο φυλάκισής του και τον ελευθέρωσε κρυφά ο Ερμής, ενώ η Άρτεμις εξόντωσε τους Αλωάδες στη Νάξο με δόλο (Απολλόδωρος 1.7).
Ο αναπαυόμενος Άρης ήταν αριστουργηματικό γλυπτό, έργο του αρχαίου Έλληνα γλύπτη Σκόπα ή του Λυσίππου. Σήμερα σώζεται μαρμάρινο αντίγραφο, Ρωμαϊκής εποχής, γνωστό με την επωνυμία Άρης του Λουντοβίζι, το οποίο εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Ρώμης Museo nazionale romano di palazzo Altemps, Public domain, via Wikimedia Commons
Άρης και Αχιλλέας
Πριν από τη γέννηση του Αχιλλέα η μητέρα του Θέτις προμαντεύει τόσο τη γέννηση όσο και τον θάνατο του γιου της από τον Πηλέα και τον περιγράφει συγκρίνοντάς τον με τον Άρη: στα χέρια όμοιος με τον Άρη, όπως και στα γρήγορα σαν τον κεραυνό πόδια (Πίνδ., Ισθμ. 8.37).
Ο Άρης θέλησε να εκδικηθεί τον Αχιλλέα, διότι ο ήρωας σκότωσε την κόρη του Αμαζόνα Πενθεσίλεια και παρά τα διαφορετικά οριζόμενα από τις Μοίρες που άλλα όριζαν κινήθηκε εναντίον του. Τον σταμάτησε ο Δίας με χτύπημα του κεραυνού του.
Τρωικός πόλεμος
Στον Τρωικό πόλεμο, ο Άρης υποστηρίζει τους Τρώες και ενίοτε τους οδηγεί στη μάχη μαζί με τον Έκτορα. Η Ιλιάδα σκιαγραφεί τον Άρη με μελανά χρώματα και περιγράφεται ως «μισητός» «δολοφόνος» «αδηφάγος πόλεμος» και «κατάρα των ανθρώπων». Η εικόνα του Ομήρου για τον Άρη, στις παραπάνω μυθολογικές ιστορίες, φανερώνουν συχνά τις αδυναμίες του σε σύγκριση με τους άλλους θεούς.
Ο Άρης βάλλεται από την Αθηνά που υποστηρίζοντας τους Αχαιούς, τον χτυπά με ένα μεγάλο βράχο. Επίσης ο Αχαιός ήρωας Διομήδης καταφέρνει να τον τραυματίσει με το δόρυ του, με τη βοήθεια της Αθηνάς. Ο Όμηρος περιγράφει την κραυγή του τραυματισμένου Άρη σαν τις κραυγές 10.000 ανδρών. Επιστρέφοντας στον Όλυμπο, ο Δίας αγνοεί τα παράπονα του Άρη, αλλά δίνει εντολή στον Παιώνα (θεραπευτή των θεών) να θεραπεύσει την πληγή του.
Άποψη του Αρείου Πάγου από την Ακρόπολη ajbear AKA KiltBear https://www.flickr.com/photos/ajbear/, CC BY-SA 2.0 via Wikimedia CommonsΆρης & Ποσειδώνας
Ο Άρης αναστάτωσε την αρμονία του Ολύμπου όταν κατηγορήθηκε ότι σκότωσε τον γιο του Ποσειδώνα Αλιρρόθιο κοντά σε ένα ρέμα κάτω από την Ακρόπολη των Αθηνών, με αποτέλεσμα να συγκληθεί ειδικό δικαστήριο – ο Άρειος Πάγος – σε έναν λόφο κοντά στο ρέμα, για να εξετάσει την υπόθεση. Ο θεός αθωώθηκε καθώς αποκαλύφθηκε ότι ο Αλιρρόθιος είχε βιάσει την κόρη του Άρη Αλκίππη. Έκτοτε ο Άρειος Πάγος καθιερώθηκε ως δικαστήριο για υποθέσεις που αφορούσαν δολοφονίες και ασέβεια.
Ο Απολλόδωρος αφηγείται:
Ο Κέκροπας παντρεύτηκε την κόρη του Ακταίου Άγραυλο και απέκτησε ένα γιο, τον Ερυσίχθονα, που πέθανε άτεκνος, και τρεις κόρες, την Άγραυλο, την Έρση, την Πάνδροσο. Από την Άγραυλο λοιπόν και τον Άρη γεννήθηκε η Αλκίππη. Αυτήν αποπειράθηκε να βιάσει ο Αλιρρόθιος, γιος του Ποσειδώνα και της νύμφης Ευρύτης, αλλά τον έπιασε ο Άρης την ώρα που το επιχειρούσε και τον σκότωσε. Ο Ποσειδώνας έφερε κατηγορούμενο τον Άρη στον Άρειο πάγο με δικαστές τους δώδεκα θεούς και αθωώθηκε. (3.142)
Άλλη εκδοχή θέλει τις Αμαζόνες να επιτίθενται στην Αθήνα στα χρόνια του Θησέα, να καταλαμβάνουν τον βράχο απέναντι από την Ακρόπολη και εκεί να θυσιάζουν, πρώτες εκείνες, στον πατέρα τους Άρη. Έτσι προέκυψε η ονομασία Άρειος Πάγος (=βράχος).
Ο Κέκροπας παντρεύτηκε την κόρη του Ακταίου Άγραυλο και απέκτησε ένα γιο, τον Ερυσίχθονα, που πέθανε άτεκνος, και τρεις κόρες, την Άγραυλο, την Έρση, την Πάνδροσο. Από την Άγραυλο λοιπόν και τον Άρη γεννήθηκε η Αλκίππη. Αυτήν αποπειράθηκε να βιάσει ο Αλιρρόθιος, γιος του Ποσειδώνα και της νύμφης Ευρύτης, αλλά τον έπιασε ο Άρης την ώρα που το επιχειρούσε και τον σκότωσε. Ο Ποσειδώνας έφερε κατηγορούμενο τον Άρη στον Άρειο πάγο με δικαστές τους δώδεκα θεούς και αθωώθηκε. (3.142)
Άλλη εκδοχή θέλει τις Αμαζόνες να επιτίθενται στην Αθήνα στα χρόνια του Θησέα, να καταλαμβάνουν τον βράχο απέναντι από την Ακρόπολη και εκεί να θυσιάζουν, πρώτες εκείνες, στον πατέρα τους Άρη. Έτσι προέκυψε η ονομασία Άρειος Πάγος (=βράχος).
Ερμής και Διόνυσος στο μέσον δεξιά η Δήμητρα στηρίζει το πηγούνι στο χέρι της και ακολουθεί ο Άρης _Ζωφόρος του Παρθενώνα Βρετανικό ΜουσείοΆρης και Διόνυσος
Ο Όμηρος αναφέρει ότι αμφότεροι οι θεοί είναι άγριοι, κατάγονται από τη Θράκη και υπερβαίνουν τα όρια. Στη Γιγαντομαχία ο Διόνυσος εμφανίζεται ως ισχυρός πολεμιστής που πολεμά με δόρυ και συμπορεύεται με τον Άρη. Εξάλλου, ο Διόνυσος εμφανίζεται και ως κατακτητής της Ανατολής, αποτελώντας πρότυπο αργότερα για τον Μ. Αλέξανδρο. Επιπλέον οι δυο θεοί σχετίζονται με τη Θήβα, ο μεν Άρης ως γενάρχης των Θηβαίων και του βασιλικού οίκου της πόλης, ο δε Διόνυσος ως γόνος της κόρης του ιδρυτή της πόλης Κάδμου από τον Δία.
Λατρεία
Λαμβάνοντας υπόψη την στρατιωτική κουλτούρα της πόλης δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός, ότι ο Άρης εκτιμήθηκε πολύ στη Σπάρτη. Ο Άρης συνήθως δεν λατρευόταν, αλλά υπήρχαν λατρευτικοί χώροι με ναούς στην Κρήτη (αναφέρεται σε δίσκους Γραμμικής Β’ από την Κνωσό) και στο Άργος, την Αθήνα, τις Ερυθρές, τις Γερόνθρες (Λακωνία) τη Μεγαλόπολη, την Τεγέα, τη Θεράπνη (Λακωνία) και την Τροιζήνα. Λατρευόταν επίσης στη Θράκη και ήταν δημοφιλής μεταξύ των Κολχών στη Μαύρη Θάλασσα.
Στην αρχαία Ελληνική αρχαϊκή και κλασική τέχνη, ο Άρης απεικονίζεται συχνά φορώντας πλήρη πανοπλία – κράνος και φέρει ασπίδα και δόρυ, όπως κάθε πολεμιστής. Ενίοτε απεικονίζεται να οδηγεί τέθριππο με άλογα που ονομάζονταν Αίθων (πυρώδης, άγριος, ορμητικός ή με το χρώμα της φωτιάς), Φλόγιος, Κόναβος (θόρυβος, κλαγγή, κτύπος, κρότος, πάταγος) και Φόβος (Κόιντος Σμυρναίος 8.239-243). Η μάχη του Άρη με τον Ηρακλή αποτέλεσε δημοφιλές θέμα στα Αττικά αγγεία τον 6ο αιώνα π.Χ.
Χρυσό Ρωμαϊκό νόμισμα, 211 π.Χ. Στην εμπρόσθια όψη απεικονίζεται ο Άρης και στην οπίσθια αετός πάνω σε κεραυνό. Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1864,1128.1 © The Trustees of the British Museum
Σε μεταγενέστερους χρόνους, στον αντίστοιχο Ρωμαϊκό θεό Άρη/Mars δόθηκαν πολλές από τις ιδιότητές του, αλλά με λιγότερα ανθρώπινα στοιχεία. Στη Ρωμαϊκή μυθολογία, ο Άρης ήταν πατέρας του Ρωμύλου και του Ρέμου (μέσω του βιασμού της Εστιάδας Ρέας ή Ρέας Συλβίας) των θρυλικών ιδρυτών της Ρώμης και ως εκ τούτου, η πόλη απέκτησε ιερό καθεστώς. Όπως η Αθηνά για την Αθήνα, ο Μαρς ήταν προστάτης θεός της Ρωμαϊκής πρωτεύουσας και ο μήνας Μάρτιος πήρε το όνομά του.
Λόγω της Ρωμαϊκής επέκτασης στις χώρες των Κελτών – Γαλατών δημιουργήθηκαν αρκετές νέες λατρείες, αποτελέσματα θεοκρασίας (πρόσμειξη ιδιοτήτων διαφόρων θεοτήτων σε άλλη θεότητα) του Μαρς τον οποίο οι Κέλτες ταύτισαν με τους θεούς:
Λευκέτιους/Leucetius που ήταν κεραύνιος Θεός, Ντουνάτις/Dunatis του οποίου το όνομα σημαίνει «Προστάτης των Οχυρών» και Κατούριξ/Caturix του οποίου το όνομα σημαίνει «Βασιλεύς των Μαχών» και με διάφορες τοπικές θεότητες. Γνωστότερες θεοκρασίες είναι οι εξής:
Μαρς Λένους/Mars Lenus: Θεραπευτής θεός, του οποίου η λατρεία εντοπίζεται στο Trier, όπου λατρευόταν μαζί με την θεά Ανκάμνα.
Μαρς Μούλλο/Mars Mullo: Θεραπευτής θεός, σημαντικός βωμός του οποίου υπήρχε στο Allonnes, όπου και βρέθηκαν αρκετά αναθήματα (νομίσματα, γλυπτά αφιερώματα, κ.λπ.) που αποδεικνύουν ειδίκευση του Θεού στη θεραπεία ασθενειών της όρασης.
Μαρς Σμέρτριους/Mars Smertrius: Επίσης θεραπευτής θεός, η λατρεία του οποίου εντοπίζεται σε κρηναίο Ιερό στο Moehn, βορείως του Trier, όπου λατρευόταν μαζί με την θεά Ανκάμνα.
Ακολουθεί πίνακας με τις συντρόφους και απογόνους του Άρη:
Μαρς Λένους/Mars Lenus: Θεραπευτής θεός, του οποίου η λατρεία εντοπίζεται στο Trier, όπου λατρευόταν μαζί με την θεά Ανκάμνα.
Μαρς Μούλλο/Mars Mullo: Θεραπευτής θεός, σημαντικός βωμός του οποίου υπήρχε στο Allonnes, όπου και βρέθηκαν αρκετά αναθήματα (νομίσματα, γλυπτά αφιερώματα, κ.λπ.) που αποδεικνύουν ειδίκευση του Θεού στη θεραπεία ασθενειών της όρασης.
Μαρς Σμέρτριους/Mars Smertrius: Επίσης θεραπευτής θεός, η λατρεία του οποίου εντοπίζεται σε κρηναίο Ιερό στο Moehn, βορείως του Trier, όπου λατρευόταν μαζί με την θεά Ανκάμνα.
Ακολουθεί πίνακας με τις συντρόφους και απογόνους του Άρη:
Οικογενειακό δέντρο Άρη | |||
| Θεϊκές σύντροφοι | Τέκνα | Θνητές σύντροφοι | Τέκνα |
| Αφροδίτη | Φόβος | Αερόπη | Αέροπος |
Δείμος | Άγλαυρος η νεότερη | Αλκίππη | |
Αρμονία | Αλθαία | Μελέαγρος (πιθανόν) | |
Έρως | Αστυνόμη | Διοκλής | |
Αντέρως | Αστυόχη | Ασκάλαφος | |
Ίμερος | Ιάλμενος | ||
Πόθος | Αταλάντη | Παρθενοπαίος (πιθανόν) | |
| Καλλιόπη (Μούσα) | Ηδωνός (πιθανόν) | Καλδήνη | Σόλυμος (πιθανόν) |
Μύγδων | Χρυσή ή | Φλεγύας | |
Οδόμαντος (πιθανόν) | Δωτίδα | ||
Βίστων (πιθανόν) | Κριτοβούλη | Παγγαίος | |
| Τερψιχόρη(Μούσα) | Δημονίκη | Εύηνος | |
| Ηώς | Χωρίς απογόνους | Μώλος | |
| Ενυώ | Ενυάλιος | Πύλος | |
| Ερινύα η Θέλπουσα | Δράκοντας των Θηβών | Θέστιος | |
| Περσεφόνη | Χωρίς απογόνους | Πεισιδίκη | |
| Άγνωστη | Νίκη | Δορμοθέα | Στύμφηλος |
Ευρυθόη η Δαναΐδα | Οινόμαος | ||
| Ημίθεες σύντροφοι | Τέκνα | Ελίκη | Στρυμών |
| Αίγινα | Σινώπη (πιθανόν) | Λεωδόκη | Χωρίς απογόνους |
| Καλλιρρόη, κόρη του Νέστου | Βίστων (πιθανόν) | Οτρήρη | Αντιόπη |
Ηδωνός (πιθανόν) | Ιππολύτη | ||
Οδόμαντος (πιθανόν) | Μελανίππη | ||
| Κλεοβούλη | Κύκνος | Πενθεσείλια | |
| Κυρήνη | Κρηστώνη | Πάρνασσα | Σινώπη (πιθανόν) |
Διομήδης της Θράκης | Πελόπεια ή | Κύκνος | |
| Αρμονία | Αμαζόνες | Πυρήνη | Λυκάων (πιθανόν) |
| Άρπιννα, κόρη του Ασωπού | Οινόμαος | Φυλονόμη | Λύκαστος |
| Στερόπη (Πλειάδα) | Παρράσιος | ||
Έβενος | Πρωτογένεια | Όξυλος | |
| Τανάγρα, κόρη του Ασωπού | την διεκδίκησε με τον Ερμή | Ρεάτη | Μήδρος |
| Τερείνη, κόρη του Στρυμόνα | Θράσσα, μητέρα του Πολυφόντη | Σήτη, αδελφή του Ρήσου | Βιθύς |
| Θήβη | Χωρίς απογόνους | Θεογόνη | Τμώλος |
| Τριτεία | Μελάνιππος | Θρακία | Ίσμαρος |
Άγνωστη | Άλκων της Θράκης | ||
Άγνωστη | Καλυδών | ||
Άγνωστη | Χάλυψ | ||
Άγνωστη | Χείμαρρος | ||
Άγνωστη | Δρύας | ||
Άγνωστη | Ευάδνη | ||
Άγνωστη | Υπέρβιος | ||
Άγνωστη | Λύκος της Λιβύης | ||
Άγνωστη | Νίσος των Μεγάρων (πιθανόν) | ||
Άγνωστη | Οίαγρος της Θράκης | ||
Άγνωστη | Παιάν | ||
Άγνωστη | Πορθάων | ||
Άγνωστη | Τηρεύς | ||
Πηγές – βιβλιογραφία
https://en.wikipedia.org/wiki/Ares
Walter Burkert «Greek Religion» Harvard University Press 1987
William Hansen «Classical Mythology: A Guide to the Mythical World of the Greeks and Romans» Oxford University Press 2005
Άρης (θεός του πολέμου)
![Άρης (θεός του πολέμου)]()
Reviewed by diaggeleas
on
11.12.20
Rating:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Παρακαλώ να γράφετε με Ελληνικούς χαρακτήρες και να είστε κόσμιοι στις εκφράσεις σας. Οποιοδήποτε άλλο σχόλιο με γκρικλις και ξένη γλώσσα θα διαγράφετε. Ευχαριστώ!