Η τραγική ιερότητα της Ελλάδας

Το ιερό της Αθηνάς Προναίας στους Δελφούς.

Παναγιώτης Λιάκος

«Ω Βάκχε πολυονόματε, καμάρι της θυγατέρας του Κάδμου και γιε του Δία που βαριά βροντά, συ που προστατεύεις την ξακουστή Ιταλία και βασιλεύεις στις κοσμοσύχναστες πεδιάδες της Ελευσίνιας Δήμητρας, που κάθεσαι στην Θήβα την πανάρχαια μητρόπολι των Βακχίδων, κοντά στα ρέματα τα υγρά του Ισμηνού, στον τόπο όπου σπάρθηκαν τα δόντια του άγριου δράκοντα. 

Απ' το δίκορφο βουνό του Παρνασσού όπου χορεύουν στην αράδα οι Κωρύκιες νύμφες, οι Βακχίδες, σε βλέπει συχνά καπνός από φεγγοβόλα δαδιά κι η βρύση η Κασταλία. Και σένα σε προπέμπουν οι κισσοσκεπασμένες οι βουνοκορφές της Νύσας κι ο πράσινος γιαλός της με τα πολλά αμπέλια, ενώ αντηχούν τραγούδια θεόπνευστα κι αλαλαγμοί κάθε φορά που πας να επισκεφθής τους δόμους της Θήβας».

Σοφοκλέους, «Αντιγόνη», στ. 1115-1136, εκδόσεις Πάπυρος.

Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης. Τρεις αδιαφιλονίκητοι, αιώνιοι πρωταθλητές των ατερμάτιστων δραματικών αγώνων, τους οποίους οι ίδιοι ίδρυσαν όταν τελειοποίησαν τα γεννήματα του γάμου των επών με τους διθυράμβους, εκεί που τελετάρχες ήταν οι θεοί των Ελλήνων.

Έχουν διαφορές οι τεχνικές τους στην υπηρέτηση της υψηλής Τέχνης της τραγωδίας αλλά και ομοιότητες. Μία από αυτές είναι η απογειωτική, η εκθεωτική περιγραφή του ελληνικού χώρου. Σε οποιοδήποτε έργο τους κι αν ανατρέξει ο μαθητής των διδασκαλιών τους, θα βρει δεκάδες παραδείγματα αυτού του παγίου μοτίβου τους. Κάθε σημείο της ελληνικής γης -που στην εποχή τους εκτεινόταν στο μεγαλύτερο μέρος του γνωστού κόσμου- ήταν το σκηνικό μιας θεογονίας, μιας ηρωικής πράξης, μιας τιτανικής σύγκρουσης, ενός έρωτα θεϊκού, μιας θανής ημιθέου ή αποθέωσης θνητού.

Τα χορικά των θεών

Εκεί που οι ποιητές κατευθύνουν το άρμα του Θέσπιδος σε στροφές απότομες της μοίρας, εκεί που ο θάνατος, η συμφορά, η αισχύνη και το πλήρωμα του μαύρου χρόνου έρχεται και ζητάει το μερτικό του, τον αφανισμό κάθε χαράς, οι ποιητές μας φρενάρουν το κακό με ύμνο στην ελληνική φύση, στα τοπία μας, στους ποταμούς, τις πηγές, τις χιονοστεφείς κορυφές των όρων και τα προβατόσχημα σύννεφα και στα κύματα που βολοδέρνουν στις φουρτουνιασμένες θάλασσες. Οι περιγραφές τους είναι επικίνδυνα όμορφες για τα δημιουργήματά τους. Συνήθως τις «φυτεύουν» στα γόνιμα πεδία των χορικών.

Ο μαθητής των θεατρικών διδασκαλιών, που σήμερα αποκαλείται απλά «θεατής» απορροφάται μέσα στη δίνη του διαυγούς και υψίσυχνου ελληνικού λόγου και δεν είναι λίγες οι φορές που λησμονεί την υπόθεση της τραγωδίας, τις περιστάσεις της, τον εαυτό του τον ίδιο! Χάνεται μέσα στα θεοβάδιστα πεδία της πατρίδας μας και παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα, μέσω της αφήγησης, να γεννιούνται οι Σπαρτοί από τα δόντια του Άρεως δράκοντος, να ιερουργούν οι Βακχίδες τα τελέσματά τους στο Κωρύκιον Άντρον και να μεθούν στην Νύσα οι λατρευτές του Διονύσου.

Είναι μεγάλη η πυκνότητα των νοημάτων, των μηνυμάτων και των αρρήτων μυστικών που έπεμπαν οι μεγάλοι τραγωδοί μας στους σύγχρονους, παραζαλισμένους, και αποπροσανατολισμένους Έλληνες του σιδηρού γένους. 

Μπορεί κάποιος να αλλάξει τον βίο του προς το καλύτερο, το υψηλότερο και το αγαθότερο αν μελετήσει, εμβιώσει και αντιληφθεί σε βάθος έστω μία παράγραφο από τα κείμενα, που σε ελάχιστους αφελείς φαντάζουν απλώς «φυσιολατρικά» ή «φολκλόρ».

Όλα είναι ένα στον Ελληνισμό.

Ο χώρος, ο χρόνος, οι ζώντες, οι τεθνεώτες, οι αγέννητοι, η Ιστορία που γράψαμε, γράφουμε και θα γράψουμε. 

Αν δεν υπάρξει συνειδητή αποδοχή της αποστολής του Έλληνος ανθρώπου δεν μπορεί να συμβεί «θαύμα». 

Δεν συμβαίνουν, άλλωστε, αν δεν τα προκαλέσεις.

Τότε θα λήξει η περίοδος της «μεγάλης θλίψεως». Όταν θα συνειδητοποιήσει η κρίσιμη μάζα την τραγική ιερότητα του ελληνικού στίγματος στον χάρτη. Όταν θα εντάξει στην καθημερινότητά του την δέουσα ευλάβεια και απόδοση τιμών και υπηρεσιών που αξίζουν τα ιερά.

Αυτό δεν έχει να κάνει με τους άλλους λαούς, τους χώρους τους, τα ήθη, τα έθιμά τους. Ούτε με την στάση απέναντί τους – επιθετική, αμυντική, επιφυλακτική, αδιάφορη, φιλική. Οι τραγωδοί προσφέρονται ως εθελοντές να μας κάνουν δωρεάν, ιδιαίτερα μαθήματα αυτογνωσίας.

Αν θέλουμε αποδεχόμαστε την προσφορά τους και προχωράμε.

Αν όχι περιμένουμε τον οίκτο αλλόκοτων προσώπων στα διάφορα Eurogroup και σε συνόδους... «κορυφής» των χαμηλόθωρων καταναλωτών ξυνολάχανου.

http://adiavroxoi.blogspot.gr/2015/02/blog-post_15.html#more

http://dia-kosmos.blogspot.gr