ΟΙ ΣΦΑΓΕΣ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΝΑΖΙ

ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ: 26/11/1943, Οι Γερμανοί εκτελούν 118 Σπαρτιάτες στο Μονοδένδρι Λακωνίας!...

- Ο δρόμος είναι γιομάτος αίμα. Σήμερα θαρρώ τους ξεφορτώσανε στο νεκροταφείο. Θα σας πως πώς πεθάνανε στο Μονοδέντρι κι εσείς μη το κρύβετε στην καρδιά σας μα σκορπίστε το σ’ όλο τον κόσμο, σ’ όλα τα βουνά. Είναι τόσα αυτιά για να τ’ ακούσουνε τόσες ψυχές για να ζητήσουνε αίμα για αίμα…

Ήτανε 118. Τους μέτρησα έναν ένανε καθώς τους κατεβάζανε από τα τέσσερα σκεπασμένα αυτοκίνητα, χεροδεμένους με τα καλώδια, χλωμούς, πολύ χλωμούς. Πρόσεξα καλύτερα, δεν ήτανε από φόβο, τα μάτια τους ήτανε καθαρά, ήρεμα. Απ’ την κλεισούρα του μπουντρουμιού ασπρίζεις, κιτρινίζεις.

Τους 118 τους βάλανε στη σειρά πάνου στο δημόσιο δρόμο.

Εγώ πήγα κοντά κι ήθελα να τα ιδώ όλα από κοντά.

Ο ήλιος δεν είχε βγει ακόμα και ο Γερμανός διοικητής ήτανε παρών. Ένας άντρακλας ίσαμε κει πάνου. Διατάζει να κατεβούνε οι μελλοθάνατοι κάτω απ’ το δημόσιο δρόμο στη λάκκα με το γρασίδι κι εκεί να μπούνε σε μια σειρά που να βλέπει το δημόσιο δρόμο. Κάνει ένα νόημα σ’ ένα λοχία κι αμέσως τέσσερα μυδράλια στήνουνται στο δημόσιο δρόμο κι αγναντεύουνε τους μελλοθάνατους με το σκοτεινό μάτι τους.

Βλέπω το διοικητή, βλέπω τους μελλοθάνατους, μου φαίνονται σαν ένα μεγάλο κακό όνειρο όλα τούτα δω.

Ο διοικητής ρίχνει μια ματιά στη μεγάλη σειρά κι ύστερα ψαχουλεύει στην τσέπη του και βγάνει ένα πράσινο μπλοκ. Μια μύγα περνάει από τη μύτη του, σβιγκ. Απέραντη ησυχία. Μου φαίνεται πως πετρώσαμε όλοι μας εκεί που στεκόμαστε και γίναμε αγάλματα. Τρικ, τρικ, τρακ, το φυλλομέτρημα του μπλοκ. Όπου να ’ναι θα πέσει ένα τεράστιο σφυρί από τον ουρανό και θα κάνει ένα μεγάλο ντουν… στα κεφάλια μας.

- Να βγει όξω ο γιατρός Καρβούνης, λέει ήσυχα το μπλοκ.

Κάποιος βγαίνει αργά, ήρεμα και στέκεται μπροστά στο διοικητή. Το τοπίο ζωντάνεψε. Όνειρο δεν είναι, λοιπόν. Θέλω να γνωρίσω τον άνθρωπο που ζωντάνεψε το τοπίο. Είναι ένας τριανταπεντάρης, γεροδεμένος άντρας, ομορφάνθρωπος. Μου κάνουν εντύπωση τα μάτια του. Είναι δυο μεγάλα, βατραχωτά μάτια, ήρεμα και δυνατά. Ο διοικητής τον κοιτάει στα μάτια. Θέλει να μάθει. Κι εγώ θέλω να μάθω. 

Ο Καρβούνης δε χαμηλώνει τα δικά του, κοιτάει το διοικητή ίσα στα μάτια. Σε κείνες τις ματιές δυο ψυχές παλεύουνε ποια να γονατίσει την άλληνε. Η ψυχή του αφέντη και η ψυχή του ελεύτερου. Μια μαύρη ψυχή και μια άσπρη. Τις βλέπω να κυλιούνται πάνου στην άσφαλτο πιασμένες σε θανάσιμες χειρολαβές, να σηκώνουνται, παλεύοντας ψηλά στον ουρανό, να ξαναπέφτουνε στην άσφαλτο, πιασμένες ακόμα πιο σφιχτά, πιο σφιχτά στο τελευταίο τους θανατερό αγκάλιασμα κι ύστερα τη μαύρη να γονατίζει σιγά σιγά και να ξεψυχάει στην άσφαλτο σα σκοτωμένο φίδι.

Ακώ τη φωνή του σκλάβου που διατάζει ακόμα:

- Πες τους, λέει στον Καρβούνη, πως σε λίγο θα πεθάνουνε όλοι εχτός από σένα. Δεν έχω εντολή να ντουφεκιστείς εσύ.

Ο Καρβούνης μεταφράζει. Λέει πως σε λίγο θα πεθάνουμε όλοι!

- Εχτός από σένα, πετιέται στη σειρά ο καθηγητής που ξέρει τα γερμανικά.

- Αυτό δεν είναι δουλειά του διοικητή, είναι δική μου!

- Θέλουμε να ζήσεις! Θέλουμε να ζήσεις, ξεσπάνε οι μελλοθάνατοι. Εσύ να ζήσεις, χρειάζεσαι ακόμα.

- Θα ’τανε ατιμία οι 117 να μείνουν εδώ και ο ένας να ζήσει και ιδεί τον εαυτό του λιποτάχτη 118 φορές.

Ο διοικητής επιμένει. «Ο Καρβούνης», λέει, «δε θα τουφεκιστεί».

Ο Καρβούνης απαντάει, δε θα γίνει άγγελος μιας τέτοιας είδησης στη Σπάρτη, ούτε προδότης θα γίνει, γιατί ποιος θα πιστέψει από το λαό, πως εκείνος δεν πρόδωσε και τον άφησαν; Αν ο διοικητής θέλει ας τους αφήσει όλους ελεύτερους. Ο Καρβούνης δε θα πάει μόνος του στη Σπάρτη. Ή μαζί με τους 117 εκεί ή εδώ μαζί στο σωρό θα δείχνει το δρόμο για τη λευτεριά…

Ύστερα με τέσσερα μεγάλα βήματα βρίσκεται στη θέση του.

Κάτι σαν ανατριχίλα σαλεύει ανάμεσα στους μελλοθάνατους. Θαρρείς πέρασε σαν αστραπή ένα αόρατο δυνατό χέρι και διόρθωσε όλα κείνα τα κορμιά και τα ’κανε πιο ίσια, πιο περήφανα. Αλήθεια τι παθαίνει κανείς σε τέτοιες στιγμές. Και σε μένα κάτι ορθώθηκε μέσα μου ίσο και δυνατό σαν ατσάλινη βέργα. 

Έτσι σου ’ρχονταν να βγεις στη μέση και να φωνάξεις:

- Σταθείτε, άτιμοι… Κι εγώ μαζί τους.

Ο δικηγόρος Γιατράκης βγαίνει μέσ’ από τη σειρά και θέλει να πει λίγα λόγια στους μελλοθάνατους. Ο διοικητής κουνάει το κεφάλι και δέχεται.

Ο Γιατράκης αρχίζει: «Συναγωνιστές». Η φωνή του, αντίθετα με το λεπτό του παρουσιαστικό, είναι βροντερή κι ευλύγιστη. Μιλάει για το ’21, για τη σκλαβιά, για το καινούργιο ’21. Μιλάει για τον προδότη Βρεττάκο που μια βραδιά τους ξεσήκωσε από τα κρεβάτια τους και με το πιστόλι στο κούτελο τους παράδωσε στα γερμανικά χέρια. Λέει πως είναι περήφανοι που δίνουν τη ζωή τους για την υπόθεση της λευτεριάς, της πατρίδας της καινούργιας ζωής που θ’ ανθίσει απ’ το αίμα τους.

Εκεί πέρα, λέει, κάτου από τις κορφές του Ταΰγετου είναι η όμορφη Σπάρτη. Τα πορτοκάλια κοκκινίζουνε στις πορτοκαλιές. Ο Ευρώτας κυλάει τα νερά του στους αιώνες. Ο Ταΰγετος ρίχνει τη σκιά του στο δοξασμένο άστυ. Μα η ατείχιστη πόλη έπεσε. Σήμερα στους δρόμους της περπατάνε Εφιάλτες αγκαλιά με τους ξενόγλωσσους βάρβαρους. Κι εμείς εδώ, λίγοι, πολύ λίγοι, για να υπερασπιστούμε την τιμή της.

Δεν είμαστε ούτε καν 300. Είμαστε 118, χωρίς ασπίδες και δόρατα, μα πεθαίνουμε με την ψυχή του Λεωνίδα. 

ΟΠΟΙΟΣ ΠΕΡΑΣΕΙ ΑΣ ΤΟ ΕΙΠΕΙ ΣΤΗ ΣΠΑΡΤΗ!

Κείνη την ώρα ξεχύνεται βροντερό το τραγούδι των μελλοθανάτων.

Νομίζεις πως φτεροκοπάνε στον αέρα χιλιάδες φτερά μαζί με μανιασμένα χτυπήματα σπαθιών και θριαμβικές κραυγές νίκης που υψώνουνται, σριφογυρνάνε μια στιγμή πάνου από τις χαράδρες του Μονοδεντριού κι ύστερα ορμάνε σα σαΐτες, αγκαλιάζουνε τη γη, τη σηκώνουνε χαρούμενα στα χέρια τους και την προσφέρουνε δώρο στους ανθρώπους.

Κοιτάω το διοικητή. Είναι χλωμός, χλωμός σα κερί. Βλέπω το αριστερό του χέρι να σηκώνεται σιγά σιγά, σάμπως να του το τραβάει με κόπο από ψηλά κάποιο αόρατο βίτζι και να, ξαφνικά, να πέφτει μ’ όλο του το βάρος, σα να κόπηκε το σκοινί από ψηλά στη μέση. Ήτανε το σύνθημα.

Το ξαφνιασμένο κακάρισμα από τα μυδράλια σκεπάζει τα φτερουγίσματα των πουλιών, τα χτυπήματα των σπαθιών και τις θριαμβευτικές κραυγές που νομίζεις τώρα πως λιποθυμήσανε στο βάθος των κόσμων κι άφησαν τη γη να πέσει από τα χέρια τους και να γίνει συντρίμμια…

Εδώ σώπασε.

Η Ιωάννα Τσάτσου στο ημερολόγιό της: 27 Νοέμβρη 1943

Όλη τη νύχτα κατακλυσμός η βροχή, δεν μ’ άφηνε να κοιμηθώ. Μα το πρωί άνοιξα το παράθυρο στην πιο λαμπρή χειμωνιάτικη μέρα. Η γη ήταν πλυμένη, πεντακάθαρη. Ο ήλιος φωτεινός και ζεστός, σαν ήλιος Αυγούστου. Χτύπησε το τηλέφωνο. 

Σήκωσα η ίδια το ακουστικό και άκουσα την είδηση:

“Στη Σπάρτη, στο Μονοδένδρι τουφέκισαν χτες οι Γερμανοί εκατόν δέκα εφτά, όλο τον ανθό της πόλης και μέσα σ’ αυτούς το Χρήστο Καρβούνη”.  Έμεινα σαν απολιθωμένη. Δεν καταλάβαινα. Δεν ήθελα να καταλάβω. Ο άνθρωπος ξαναείπε τα ίδια λόγια, τον ακούω ακόμα. Χτες το πρωί στο Μονοδένδρι τουφέκισαν εκατόν δέκα εφτά. Τέσσερα παιδιά του Τζιβανόπουλου και τον γιατρό Καρβούνη. Κάθε σπίτι κι ένας νεκρός. Όλη η Σπάρτη μοιρολογάει. Αν είχε καεί ολόκληρη, θάταν λιγότερο το κακό. -Μα γιατί; μπόρεσα να ρωτήσω.

-Σκότωσαν ένα γερμανό στρατιώτη στο Μονοδένδρι, μου είπε πάλι ο άνθρωπος από την άλλη μεριά του ακουστικού. Πήγα στο γραφείο για την ημερήσια δουλειά. Σαν αυτόματο άκουα τα προβλήματα του κόσμου. Και το πρωί, και τώρα το βράδυ, μια σκέψη είναι πάντα εκεί και δεν μ’ αφήνει να ησυχάσω: “Ο Χρήστος Καρβούνης δεν θα δει ζωντανός ελεύθερη την Ελλάδα”. Αυτή η μεγάλη του λαχτάρα που τον έκανε να κινεί γη και ουρανό, να ζει και να πεθαίνει κάθε στιγμή, βούλιαζε μες στο χάος των ανεκπλήρωτων. Προσπαθώ να θυμηθώ το Μονοδένδρι.

Είχα περάσει από κει πηγαίνοντας προς τη Σπάρτη. Με είχαν ζαλίσει οι γυμνές κορδέλλες. 28 Νοέμβρη 1943 Ήρθε κάποιος από τη Σπάρτη. Τον άκουσα ώρες να μιλάει για τον θάνατο του Ανθρώπου. Οι θρύλοι γεμίζουν την ατμόσφαιρα. Τούτο όμως είναι ιστορία. Οι Γερμανοί την τελευταία στιγμή σεβάστηκαν τον εξαιρετικό επιστήμονα και τούδωσαν χάρη. Ο Καρβούνης παρακάλεσε να δοθεί η δική του χάρη σ’ ένα από τους τέσσερις Τζιβανόπουλους.

Να μη κλάψει η μάνα τέσσερις γιους μαζί. (Για πολύ καιρό η κυρία Τζιβανοπούλου έστρωνε το πρωί τα κρεβάτια των γιων της και τα ξέστρωνε το βράδυ). Ο γερμανός αρνήθηκε. Τότε ο Καρβούνης επαναστάτησε.

-Είστε ένας λαός βάρβαρος, είπε στον αξιωματικό, σε τέλεια γερμανικά. Ντρέπομαι που σπατάλησα οχτώ χρόνια στον τόπο σας. Οχτώ χρόνια πεταμένα, χαμένα.

Ο γερμανός θύμωσε, κοκκίνισε και με όλη τη δύναμή του τον χτύπησε με το κοντάκι του όπλου του.

ΙΩΑΝΝΑ ΤΣΑΤΣΟΥ “ΚΥΔΑΘΗΝΑΙΩΝ 9″ Εκδόσεις ΑΣΤΡΟΛΑΒΟΣ / ΕΥΘΥΝΗ

http://lakonia-gr.blogspot.gr/2012/11/blog-post_26.html

http://dia-kosmos.blogspot.gr/