ΙΣΠΑΝΙΑ: Καταλωνία ή Οξιτανία;

Δίγλωσσος οδοδείκτης στην Τουλούζη

Αντίστοιχα θα έπρεπε να υπογραμμισθεί η στενή σχέση της οξιτανικής με την καταλανική γλώσσα, που αποτελεί μέρος της ευρύτερης πολιτισμικής και ιστορικής συγγένειας μεταξύ Οξιτανίας και Καταλονίας.

Από τα μέσα του 13ου αιώνα και μέχρι τον 17ο αιώνα θα είναι πλέον οι Γάλλοι βασιλείς αυτοί που θα αναλάβουν τον ρόλο του κύριου πολιτικού, στρατιωτικού και πολιτισμικού παράγοντα της περιοχής. Η στρατιωτική κατάκτηση, αρχικά με την εξουδετέρωση της καταλανο-αραγονικής επιρροής επί Ιακώβου Α΄, με την συνθήκη του Μυρέτ και την ενσωμάτωση της κομητείας της Τουλούζης μετά την παύση του οίκου της, και την συμμετοχή των Γάλλων στην σταυροφορία εναντίον των Καθαρών, έφερε σταδιακά την Οξιτανία υπό σχεδόν πλήρη γαλλική εξουσία.

Η Καταλονία ή Καταλωνία (στα καταλανικά: Catalunya, στα οξιτανικά: Catalonha και στα ισπανικά: Cataluña) είναι αυτοδιοικούμενη περιφέρεια της Ισπανίας και ιστορική περιοχή της ΝΔ Ευρώπης. Σύμφωνα με ακαδημαϊκούς[1], το τροποποιημένο Καθεστώς Αυτονομίας του 2006[2] και την πλειοψηφία των πολιτικών της κομμάτων θεωρείται αυτούσιο έθνος, ξεχωριστό από την Ισπανία, της οποίας το σύνταγμα την αναγνωρίζει ως ιστορική εθνότητα (nacionalidad). Πρωτεύουσα και μεγαλύτερή της πόλη είναι η Βαρκελώνη ενώ ο πληθυσμός της ανέρχεται σε 7.512.982 κατοίκους.[3] Έχει τρεις επίσημες γλώσσες: τα καταλανικά, τα ισπανικά και τα αρανικά.

Το έδαφος της Καταλονίας καλύπτει 32.114 τ.χ. στο βορειοανατολικό άκρο της Ισπανίας και συνορεύει βόρεια με τη Γαλλία και την Ανδόρρα. Περιλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών του πρώην Πριγκιπάτου της Καταλονίας, το βόρειο τμήμα του οποίου ανήκει από το 1659 στη Γαλλία.

Διοικητικά χωρίζεται σε τέσσερις επαρχίες που έχουν ως πρωτεύουσες τις τέσσερις μεγαλύτερές της πόλεις: Βαρκελώνης, Λιέιδα, Ταραγόνα και Ζιρόνα.

Ως Αυτοδιοίκητη Περιφέρεια απολαμβάνει ιδιαίτερη αυτονομία σε θέματα εκπαίδευσης, πολιτισμού και οικονομικής διαχείρισης. Έχει δικό της κοινοβούλιο και περιφερειακή κυβέρνηση (τη Ζενεραλιτάτ της Καταλονίας).

Οι Καταλανοί αποτελούν κοινότητα με βαθειά ιστορία και παράδοση που ξεκινά ήδη από τον 10ο αιώνα μ.Χ. όταν οι κομητείες της βόρειας και κεντρικής Καταλονίας ανεξαρτητοποιήθηκαν από το Φραγκικό Βασίλειο και, πρωτοστατούσης της Κομητείας της Βαρκελώνης, ξεκίνησαν μια πορεία που τους έκανε να εδραιωθούν ως σημαντική δύναμη της ευρύτερης λεκάνης της Μεσογείου. Με την ένωση του Οίκου της Βαρκελώνης με το Στέμμα της Αραγώνας το 1137 έφεραν εις πέρας την κατάκτηση της περιοχής της Βαλένθια, των Βαλεαρίδων, της Σαρδηνίας, της Σικελίας και την εγκαθίδρυση του Δουκάτου των Αθηνών και της Νεοπάτριας, εξάγοντας την γλώσσα τους και κερδίζοντας ηγεμονική θέση στο εμπόριο, παράλληλα με την άνθιση των καταλανικών γραμμάτων. 

Ωστόσο η εξαφάνιση του καταλανικού Οίκου της Βαρκελώνης (1410), ο Καταλανικός Εμφύλιος (1462-1472) και η συγκρότηση της Ισπανικής Μοναρχίας με βάση το οικονομικά ανθηρότερο Βασίλειο της Καστίλης έφεραν την παρακμή και τον παραγκωνισμό της περιοχής. Η πολεμική που εξαπέλυσαν οι ολοένα και πιο συγκεντρωτικοί Ισπανοί μονάρχες εναντίον των καταλανικών νόμων και γλώσσας προκάλεσε τον Πόλεμο των Θεριστών (1640-1652), κατά το τέλος του οποίου αποδόθηκε η Βόρεια Καταλονία στη Γαλλία. Οι επιδιώξεις της ισπανικής μοναρχίας στην εν λόγω περιοχή καρποφόρησαν μετά τη νίκη του Φιλίππου Ε΄ στον πόλεμο της Ισπανικής Διαδοχής και την επιβολή των νόμων της Καστίλης.

Σταδιακά, και παρά την επίσημη καταδίωξη των καταλανικών από το Ισπανικό κράτος, η Καταλονία επανέκαμψε και παρά την κατοχή της από το Ναπολέοντα (1808-1814) και τους Καρλικούς Πολέμους (κατά διαστήματα μεταξύ 1833 και 1876) επέδειξε μεγάλη οικονομική και βιομηχανική ανάπτυξη. Με την Καταλανική Αναγέννηση (Renaixença) ανανεώθηκε και πολιτισμικά πράγμα που οδήγησε στη γέννηση του κινήματος του καταλανικού εθνικισμού στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα. Η ισχυροποίησή του πέτυχε το 1914 την ίδρυση της Ένωσης των Τεσσάρων Επαρχιών της Καταλονίας (Mancomunitat de Catalunya) και την εκ νέου σύσταση της Ζενεραλιτάτ, που ακυρώθηκε ωστόσο μετά τη νίκη των στρατευμάτων του στρατηγού Φράνκο κατά τον Ισπανικό Εμφύλιο (1936-1939). 

Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας που ακολούθησε (1939-1975), η καταλανική ταυτότητα υπονομεύθηκε αλλά με την επάνοδο της δημοκρατίας η Καταλονία αναγνωρίστηκε ως ιστορική εθνότητα της Ισπανίας και σταδιακά αποκαταστάθηκε η γλωσσική και πολιτισμική της κανονικότητα. Έκτοτε ο καταλανικός εθνικισμός παίζει σημαντικό ρόλο στην πολιτική και κοινωνική ζωή της Ισπανίας, με ένα ποσοστό των Καταλανών να θεωρούν τον εαυτό τους διαφορετικό έθνος από τους Ισπανούς και να επιθυμούν την δημιουργία ανεξάρτητου καταλανικού κράτους.

Οξιτανία

Η Οξιτανία (οξιτανικά: Occitània, ΔΦΑ: [uksiˈtanjɔ], [ukʃiˈtanjɔ], [usiˈtanjɔ], [uksiˈtanja] or [utsiˈtanjɔ]), γνωστή και ως País d’Òc, «χώρα του Οκ», είναι η ιστορική περιοχή στη νότια Ευρώπη όπου παραδοσιακά ομιλούταν η οξιτανική γλώσσα και όπου σήμερα συνεχίζει να ομιλείται κυρίως ως δεύτερη, προφορική γλώσσα. Αυτή η πολιτισμική περιοχή συμπεριλαμβάνει σχεδόν το νότιο μισό της Γαλλίας, το Μονακό και μικρά κομμάτια της Ιταλίας (Οξιτανική Κοιλάδα, Γκουάρντια Πιεμοντέζε) και της Ισπανίας (Κοιλάδα του Αράν). Η Οξιτανία αναγνωρίστηκε ως πολιτισμικά και γλωσσικά διακριτή περιοχή ήδη από τα χρόνια του Μεσαίωνα αν και ποτέ δεν έχει γίνει μέρος καμίας νομικής μα ούτε και πολιτικής οντότητας με αυτό το όνομα.

Το μεγαλύτερο κομμάτι της Οξιτανίας ήταν γνωστό ως Aquitania (Ακιτανία) κάτω από την Ρωμαϊκή εξουσία (μετά το 355 π.Χ.) και αποτελούσε μέρος των Επτά Επαρχιών που συμπεριελάμβαναν και μια διευρυμένη Προβηγκία, ενώ αντίθετα οι βόρειες επαρχίες της σημερινής Γαλλίας αποκαλούντο Gallia (Γαλατία). Κατά τα μεσαιωνική περίοδο χρησιμοποιείτο επίσης το όνομα Gallia Aquitanica ή Aquitania, που συμπεριελάμβανε την Λιμουζέν, την Ωβέρνη, το Λανγκντόκ, την Γασκώνη και την Προβηγκία μέχρι τις αρχές του 7ου αιώνα). Το ιστορικό Δουκάτο της Ακουϊτανίας δεν πρέπει να συγχέεται με την σύγχρονο γαλλικό διαμέρισμα της Ακουιτανίας (Aquitaine).

Σήμερα περίπου μισό εκατομμύριο κατοίκων, από τα 16 συνολικά, της περιοχής γνωρίζει πολύ καλά τα Οξιτανικά αν και οι πιο συνηθισμένες γλώσσες που χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή περιοχή της Οξιτανίας είναι τα Γαλλικά, τα Ιταλικά, τα Καταλανικά και τα Ισπανικά. Από το 2006 η Οξιτανική γλώσσα ανακηρύχτηκε μίας από τις τρεις επίσημες γλώσσες της Καταλονίας, στην οποία εντάσσεται η οξιτανική περιοχή της Κοιλάδας του Αράν, όπου η οξιτανική διάλεκτος, γνωστή ως Αρανικά, έχαιραν επίσημης αναγνώρισης ήδη από το 1990.

Η Οξιτανική γλώσσα αυτή κάθε αυτή χωρίζεται σε έξι διαφορετικές κατά τόπους παραλλαγές που ταυτίζονται χονδρικά με την γεωγραφική διαίρεση της ιστορικής περιοχής της Οξιτανίας. Υφίστανται επομένως η προβηγκιανική (Provençal, που συμπεριλαμβάνει και την παραλλαγή της Νίκαιας που παίρνει το όνομα Niçard), η βιβαροαλπένκ (Vivaroalpenc), η παραλλαγή της Ωβέρνης (Auvernhat), της Λεμουζίν (Lemosin), της Γασκωνίας (Gascon, που περιλαμβάνει και την παραλλαγή του Béarn) και η παραλλαγή του Λανγκντόκ (Lengadocian). Η πρότυπη Οξιτανική είναι μια σύνθεση όλων αυτών που ανέχεται και σέβεται τις τοπικές διαφοροποιήσεις.

Αντίστοιχα θα έπρεπε να υπογραμμισθεί η στενή σχέση της οξιτανικής με την καταλανική γλώσσα, που αποτελεί μέρος της ευρύτερης πολιτισμικής και ιστορικής συγγένειας μεταξύ Οξιτανίας και Καταλονίας.

https://el.wikipedia.org/

http://dia-kosmos.blogspot.gr